Terug in de schoolbankjes

Van je fouten leer je, zo luidt het gezegde. Fouten maken is niet leuk. Maar iedereen weet dat we van onze fouten het meeste leren. En om leren moet het gaan. Het past bij de ambitie van de overheid om een lerende organisatie te zijn. In een lerende organisatie moet er ruimte zijn voor het maken van fouten. Dat is geen uitnodiging voor slordigheid of onkunde. Maar in een omgeving waar veel mensen werken, zoals bij de overheid, worden fouten gemaakt. En daar kun je beter van worden, tenminste als het leren vooropstaat. Echter, in de politieke context waarin ambtenaren moeten opereren, staat het leren niet centraal, maar gaat het steeds meer om de vraag: wie heeft de fout gemaakt? En: moet deze persoon niet onmiddellijk ophoepelen? De inquisitiedemocratie rukt op. Het “blamen” en “shamen” krijgt volop aandacht. We opereren inmiddels in een afrekencultuur. En eerder heb ik al eens gezegd dat, volgens mij, het afrekenen bij de maffia hoort of mogelijk zelfs nog bij de bakker, maar niet bij een overheid die op zoek moet naar nieuwe antwoorden. En als je zoekt naar nieuwe antwoorden, is het een gegeven dat er ook fouten kunnen worden gemaakt. Bij innovatie hoort fouten mogen maken. Innovatie is nodig omdat we – als we dezelfde antwoorden blijven geven – geen oplossingen vinden voor de vraagstukken die we nu kennen. En innoveren betekent ruimte geven aan het opzoeken van grenzen en waar nodig buiten de lijntjes kleuren. Niet te veel risicomijdend gedrag en bang zijn om fouten te maken. Niet op voorhand hoeven te garanderen dat alles een succes wordt. Dat kan niet. Het zet een rem op het lerend vermogen van de overheid. En dat moeten we doorbreken. Ik pleit er daarom voor dat alle ambtenaren hiervoor weer de schoolbankjes ingaan. Dat alle ambtenaren weer leren te leren. En niet bang zijn voor het maken van fouten. Dat moeten we afleren. Ik ben zelf beschikbaar als docent. In mijn loopbaan heb ik voldoende fouten gemaakt om bij te dragen aan het leren. En ter geruststelling, ik heb mijn onderwijsbevoegdheid, met aantekening pedagogiek en didactiek. En voor degenen die deze aanpak te kinderachtig vinden, puberteits­psychologie zat ook in mijn opleiding.