Betrek burgers er van meet af aan bij
Tekst Marc Notebomer Beeld Shutterstock
Openheid en wederzijds vertrouwen... Dat is waar het bij burgerparticipatie om draait, zeggen Rob van Engelenburg en Peter van Hoesel. Met de Publiek Denken Barometer Burgerparticipatie willen ze gemeenten aan het denken zetten over het nut en de noodzaak van participatie. Hun advies: er moet een stimuleringsprogramma komen om gemeenten verder te helpen met hun zoekproces.
‘Gemeenten moeten meer leren van elkaar en verbinden’
Je zou Peter van Hoesel en Rob van Engelenburg “participatiegoeroes” kunnen noemen. Een groot deel van hun tijd wordt door hen aan burgerparticipatie besteed. Als toegepast sociaalwetenschappelijk onderzoeker heeft Van Hoesel zijn hele loopbaan overheidsbeleid onderzocht. Daarnaast was hij actief op gemeenteniveau, onder meer als raadslid. Rob van Engelenburg is sinds 2010 bezig met burgerparticipatie, onder meer bij de Rijnlandroute (verbinding A4-N44 bij Leiden: burgerinitiatief heeft de boortunnel gelanceerd geheel onder Voorschoten door) en is mede-initiatiefnemer van Alliantie Burgers Voorschoten. Samen met anderen hebben Van Engelenburg en Van Hoesel bovendien het Kenniscentrum Burger & Overheid opgericht, dat onder meer een leergang burgerparticipatie heeft ontwikkeld.
Vijf gemeenten In het kader van de tweede editie van de Publiek Denken Barometer Burgerparticipatie hebben Van Hoesel en Van Engelenburg vijf gemeenten bezocht die de organisatie van hun burgerparticipatie relatief goed op orde hebben. Hoe zijn de ervaringen dit jaar bij de gemeenten die ze hebben bezocht? Openheid en vertrouwen zijn voor hen belangrijke waarden,’ zegt Van Hoesel. ‘En wat me opvalt: we hebben zo mogelijk nog enthousiastere burgers gesproken dan vorig jaar.’ ‘Positief is dat men af lijkt te stappen van de traditionele aanpak die voorheen werd gekozen, vult Van Engelenburg aan. ‘Men realiseert zich: burgerparticipatie is een kwestie van een relatie opbouwen en moet qua spelregels door beide kanten worden ingevuld.’ Toch hebben ze de indruk dat participatie een zoektocht blijft voor gemeenten. Van Engelenburg: ‘En dat zal bij de invoering van de Omgevingswet alleen nog maar toenemen. De welwillenden gaan gestaag door. De twijfelachtigen en/of onwelwillenden raken steeds meer achterop. Dat zal onherroepelijk leiden tot grote verschillen tussen gemeenten. Zo groot zelfs dat (rechts)ongelijkheid kan ontstaan en dat de rechter of wetgever wellicht in moet grijpen.’ Er moet er een stimuleringsprogramma komen om gemeenten met sticks and carrots verder te helpen met hun zoekproces, vinden ze. Nu is het allemaal te vrijblijvend. Van Engelenburg: ‘Gemeenten moeten meer leren van elkaar en verbinden en er moet ook meer geïnvesteerd worden in de burgerkant van het verhaal om tot een gelijkwaardige dialoog te komen in het veld.’ ◼
Barometer Burgerparticipatie De Publiek Denken Barometer Burgerparticipatie is een initiatief van de Stichting Publiek Doen in samenwerking met het Kenniscentrum Burger & Overheid. Gemeenten die aan de Barometer Burgerparticipatie deelnemen, krijgen inzicht in hoe hun aanpak van burgerparticipatie zich verhoudt tot die van andere gemeenten. Aan de tweede editie van de Publiek Denken Barometer hebben 76 gemeenten deelgenomen. Lees hier welke 5 gemeenten de meeste positieve ervaringen met burgerparticipatie hebben.
Deel dit artikel