Samen vooruit!

In de afgelopen jaren zijn er met betrekking tot de toeslagenaffaire ernstige tekortkomingen aan het licht gekomen, zowel wat betreft de dienstverlening als de wetgeving. Dat kwam bovenop de gebrekkige ondersteuning aan kwetsbare burgers, die al langer bekend was. Gelukkig heeft de overheid lering getrokken uit deze situatie en werkt ze hard aan het verbeteren van het socialezekerheidsstelsel. Verschillende onderzoeken, zoals het rapport Sociaal domein op koers? van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in 2020, hebben aangetoond dat er te hoge verwachtingen waren van de Participatiewet en de zelfredzaamheid van burgers. Daarnaast bleek uit een onderzoek in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) dat het overheidsbeleid rond sociale zekerheid steeds vaker gebaseerd was op wantrouwen, waardoor burgers te snel als fraudeurs werden bestempeld. De complexiteit van de regels maakte het voor kwetsbare burgers bovendien soms moeilijk om deze op te volgen. In maart van dit jaar verscheen een interdepartementaal beleidsonderzoek met de titel Moeilijk makkelijker maken, met daarin de aanbeveling om minder rigide regels te hanteren en mensen meer handelingsvrijheid te geven. De rode draad in al deze bevindingen is duidelijk: de overheid moet meer oog hebben voor de menselijke maat in de sociale zekerheid. Minister Schouten heeft in haar visiebrief ‘Participatiewet in Balans’ al een pakket maatregelen aangekondigd om deze wet te optimaliseren, zodat kwetsbare burgers een doelmatig, begrijpelijk en voorspelbaar vangnet hebben. Maatwerk is daarbij van essentieel belang, om hen zo goed mogelijk te ondersteunen. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) ziet dat het aantal huishoudens dat door gemeenten wordt geholpen bij de inkomenscrisis de afgelopen jaren verdubbeld is. Om het tij te keren eist ze van het rijk een integraal plan om kwetsbare inwoners een meer menswaardig bestaan te geven. Niet alleen de overheid probeert haar steentje bij te dragen. Vattenfall en Greenchoice zien met lede ogen aan hoe de betalingsachterstanden tijdens de coronapandemie en in het kielzog daarvan de oorlog in Oekraïne steeds meer oplopen. Ook hier bood de overheid een helpende hand, door een prijsplafond in te stellen. Toch blijft gerichte inkomenssteun nodig voor een grote groep kwetsbare mensen met een laag inkomen. Steun en voorzieningen moeten natuurlijk wel terechtkomen bij Nederlanders die dat nodig hebben. Maar lang niet iedereen maakt er gebruik van. Waarom niet? Omdat veel mensen verdwaald raken in het enorme aantal voorzieningen en regeltjes en door de bomen het bos niet meer zien. Ook dat probeert de overheid op te lossen, door samen met een grote groep vrijwilligers mensen te informeren over waar ze recht op hebben. Met meer vertrouwen, maatwerk en een mensgerichte aanpak kunnen we ervoor zorgen dat alle burgers de ondersteuning krijgen die ze verdienen. Samen vooruit, dus.