Zingeving Korsten, Gietelink en Storm zien allen dat de jongere generatie op een andere manier kijkt naar werk. Waar oudere generaties meer kijken naar het geld dat werk hen oplevert, zoeken jongeren eerder naar geluk op de werkvloer, constateert Gietelink. ‘Veel jongeren kijken bij ons hoe zij zich kunnen ontwikkelen en hoe de werkgever hun daarin faciliteert.’ Storm voegt toe: ‘Jongeren zijn meer op zoek naar purpose. Het leeraspect staat meer centraal. Ze zoeken werk dat aansluit bij hun passies en waar ze energie in kwijt kunnen. En terecht: hoe leuker je je werk vindt, hoe makkelijker het je afgaat. Salaris is niet zaligmakend.’ Zingeving is belangrijk, maar de schoorsteen moet natuurlijk ook roken. Korsten vindt het altijd goed wanneer een sollicitant zich onafhankelijk opstelt. ‘Je moet de mindset hebben: jullie willen mij hebben. Hij lacht: ‘Maar dat geldt niet voor salaris. Daar past een meer realistische kijk. Lees je in, zoek de cao op. Dan weet je in ieder geval wat je min of meer kunt verwachten. Probeer aan het begin al zo veel mogelijk duidelijkheid te verkrijgen over salaris. Dan worden het gesprek en de eventuele onderhandeling gemakkelijker en prettiger.’ Bij de gemeente Purmerend kijkt Gietelink in de eerste plaats of sollicitanten dezelfde waarden hebben. ‘Alles wat we doen, doen we voor de burger. Je wilt iemand hebben die dat begrijpt, die ook op zoek is naar dat maatschappelijke belang in zijn of haar werk. Salaris is belangrijk, maar wees daar realistisch in. Tenslotte kom je niet alleen maar voor het geld werken bij een gemeente. Als je dat wilt, ben je gewoon niet aan het goede adres.’

Dat betekent niet dat je met minder dan marktconform genoegen moet nemen, benadrukt Gietelink. Wel is het raadzaam te kijken naar het grotere plaatje. ‘De mogelijkheden zijn eindeloos. Niet in salaris, maar wel in secundaire arbeidsvoorwaarden. Opleiding, ontwikkeling, interne begeleiding; al die zaken maken dat jij je ambities waar kunt maken. Een gemeentesecretaris bij ons is ooit begonnen als adviseur P&O. Zo zie je maar dat je alle kanten op kunt.’ Korsten onderschrijft de waarde van het totale beloningspakket. ‘Als jongere zie je vaak alleen het salaris, maar er zijn ontelbare andere aspecten die belangrijk zijn. Denk aan een groot aantal vakantiedagen, opleidingsmogelijk­heden, een klimaatbudget.’ Toen Korsten zijn huidige baan aannam, ging zijn salaris er in absolute zin iets op vooruit, maar kreeg hij er ook zes vrije uren per week bij. ‘Reken je dat om, dan ben ik er dus netto 15 procent op vooruit­gegaan. Dat is een enorme stijging! Het loont dus om het totaalplaatje in acht te nemen.’ Los daarvan adviseert Korsten jonge sollicitanten om sowieso niet te hoog in de boom te gaan zitten: ‘Als je begint te eisen, wat voor indruk laat je dan achter? Het kweken van goodwill is ook heel wat waard. Doe je je werk goed, kun je altijd later opnieuw in gesprek gaan. En besef ook: als je het werk niet leuk vindt, gaat je salaris nooit toereikend zijn. Salaris kan het werk niet leuk maken.’

Warm bad Is het een match tussen sollicitant en werkgever en word je het eens over de voorwaarden, dan is het tijd om aan de slag te gaan. Als HR-directeur en -adviseur creëren Storm en Gietelink een werkomgeving waarin iedereen zich thuis voelt. Toen ze kwam solliciteren, merkte Gietelink zodra ze de gemeente binnenstapte: dit is mijn plek. ‘De sfeer was gelijk prettig, de mensen leuk, de omgeving modern. Dat is een gevoel, maar dat werd in mijn sollicitatiegesprek versterkt. Ik voelde me welkom.’ Haar gevoel hield Gietelink niet voor de gek. De gemeente Purmerend onderscheidt zich volgens haar als werkgever vanwege het informele karakter. ‘Er is laagdrempelig contact tussen iedereen, van servicemedewerker tot management en wethouder. Je komt hier binnenlopen en iedereen kent je, ondanks dat het een best grote organisatie is. Dat waarderen mensen erg.’ Kleine gebruiken en gebaren zijn belangrijk, beaamt Storm. Maar zeker in een crisisorganisatie als de Veiligheidsregio is het ook van groot belang werknemers mentaal goed te begeleiden. ‘Incidenten waarmee we werken kunnen heel heftig zijn. We hebben vitaliteitsprogramma’s om mensen psychisch te begeleiden en om te praten over de emoties die het werk met zich meebrengt. Daarnaast maken we ruimte voor het vieren van successen en staan we af en toe even stil bij alles waar we mee bezig zijn en wat we meegemaakt hebben.’ Storm is op zoek naar manieren om de arbeidsvoorwaarden te innoveren. ‘Er zit een plafond aan het salaris dat je kunt bieden, zeker bij een overheidsinstelling. Dus zoeken wij het in andere dingen. Zoals fruit op de afdeling of een vergoeding om te sporten. Dat zijn kleine dingetjes, maar die spreken mensen wel aan.’ Wat nog niet is doorgevoerd als optie, maar wel een mooie aanvulling zou zijn, is de mogelijkheid om per jaar een aantal dagen te besteden aan vrijwilligerswerk. ‘Veel mensen die bij de overheid werken zijn intrinsiek gemotiveerd en geëngageerd. Het lijkt me heel mooi als medewerkers zich ieder jaar kunnen inzetten voor een doel waar zij zich betrokken bij voelen. Bijvoorbeeld bij een bejaardentehuis of een jongerenorganisatie, terwijl hun salaris gewoon wordt doorbetaald.’

Speel het spel Word je ambtenaar, dan is het overigens wel goed om rekening te houden met het feit dat salarissen ingedeeld zijn in schalen en treden, zegt Storm. ‘Dat maakt het onderhandelingsproces misschien iets saaier, maar het geeft ook comfort. Er zit natuurlijk de gedachte achter dat de overheid vanuit publiek geld wordt bezoldigd, waardoor grote excessen niet kies zijn. Voordeel ten opzichte van de commerciële sector is wel dat je vanuit de cao ieder jaar een stapje omhoog maakt in je verdiensten.’ Storm is soms verbaasd dat sollicitanten het eerste bod van de werkgever direct accepteren. Ze lacht: ‘Dat is dan ook snel en gemakkelijk geregeld. Het is wel een beetje een spel, dat weet de werkgever ook. Die houdt er rekening mee dat jij wilt onderhandelen. Je moet dan wel goed uit kunnen leggen waarom jij vindt dat je een bepaald salaris waard bent. Bedenk dus goed van tevoren: wat breng ik mee? Kom niet alleen met hoeveel je wilt verdienen, maar met een goed doordacht verhaal over jouw ervaring en kwaliteiten.’ En kom je er niet uit, dan is soms ook een compromis mogelijk, vindt Storm. ‘Spreek af dat je je gaat bewijzen. Presteer je in een halfjaar goed, dan is er wellicht een tussentijdse stap in salaris mogelijk.’ Als je een gesprek aangaat, of het nu een sollicitatie is of niet, heeft Storm nog wel een onverwachte tip. ‘Neem even een winnaarspose aan en gil lekker. Dat klinkt gek, maar dan bouw je je testosteron­level op en verlaag je je stresslevels. Dat kan helpen om net iets relaxter en net iets meer gedecideerd het gesprek aan te gaan. Ook de onbewuste aspecten spelen mee.’ ◼