Peter van Hoesel en Rob van Engelen­burg houden zich al langere tijd met participatie bezig. Als toegepast sociaalwetenschappelijk onderzoeker heeft Van Hoesel zijn hele loopbaan overheidsbeleid onderzocht. Daarnaast was hij actief op gemeenteniveau, onder meer als raadslid. Rob van Engelenburg is sinds 2010 bezig met constructieve burgerparticipatie, onder meer bij individuele projecten als de Rijnlandroute (verbinding A4 – N44 bij Leiden: burgerinitiatief heeft de boortunnel gelanceerd geheel onder Voorschoten door) en ruim tien andere projecten. Daarnaast is hij mede-initiatiefnemer van Alliantie Burgers Voorschoten en heeft hij samen van Van Hoesel en anderen het Kenniscentrum Burger & Overheid opgericht, dat onder meer een leergang burgerparticipatie heeft ontwikkeld. Burgerparticipatie is volgens Van Hoesel en Van Engelenburg voor gemeenten een lastig onderwerp en daardoor worden kansen op beter beleid vaak niet benut. Van Engelenburg: ‘Na de gemeenteraads­verkiezingen van maart 2018 heeft ongeveer twee derde van alle gemeenten burgerparticipatie hoog in het coalitievaandel gezet, maar het omzetten van woorden en papier in daden is een zoektocht gebleken. Dat neemt niet weg dat er genoeg goede voorbeelden en praktijkervaringen zijn. Met de Barometer Burgerparticipatie willen we meer zicht krijgen op het proces van samenwerking tussen inwoners en bevoegd gezag. Hoe werkt het? Welke rol heeft het college, de raad, de ambtenarij en last but not least: de inwoners? Wat gaat goed en fout, waar zitten de voorbeeldprojecten en hoe werken die? Wat kunnen gemeenten en burgers hiervan leren? De praktijk als leerschool dus.’ Van Hoesel vult aan: ‘De Barometer is niet bedoeld als wedstrijd maar als aansporing om verder te komen en te leren van elkaars ervaringen, niet alleen vanwege de nog in te voeren Omgevingswet, maar ook en vooral om burgers op alle gebieden mee te laten doen.’

Stand van zaken Dat klinkt allemaal mooi maar hoe breng je de stand van zaken rondom burger­participatie in kaart? Van Hoesel: ‘Het is heel goed te meten, dat is wel gebleken uit onze exercitie. De betrouwbaarheid daarvan kun je afmeten aan de vrij hoge overeen­stemming tussen de beoordelaars en de validiteit van de nadere informatie de we kregen tijdens onze bezoeken aan de 5 gemeenten met de hoogste totaalscores.’ ‘We hebben alle gemeenten een vragenlijst gestuurd met 9 open vragen, plus nog wat gesloten feitelijke vragen. Die vragenlijst is door 63 gemeenten ingevuld. De antwoorden geven een duidelijk beeld hoe participatie in de betreffende gemeenten wordt aangepakt. Vervolgens hebben drie beoordelaars onafhankelijk van elkaar scores toegekend aan de antwoorden op de open vragen. Op basis daarvan hebben we besloten de vijf gemeenten met de hoogste totaalscores een bezoek te brengen om meer te weten te komen over hun aanpak. Die bezoeken leverden veel belangwekkende nadere informatie op.’ Van Engelenburg: ‘Voorbeelden van die open vragen zijn onder andere: wat wordt door jullie onder burgerpartici­patie verstaan, wat zijn de rollen van de diverse actoren, hoe staan burgers hier tegenover en welke faciliteiten zijn beschikbaar? Daarnaast hebben we expliciet ingezoomd op praktijkvoor­beelden en resultaten.’