Bestuurders moeten versnellinkje bijschakelen
Plankgas op weg naar vernieuwing
Tekst Barteld André de la Porte Beeld Shutterstock
Nieuwe ministeries voor Stilte, Nuance, Betaalbaar Wonen of Verbinding. Volgens Petra Hiemstra zijn die nodig om grote maatschappelijke vraagstukken, zoals de klimaatcrisis en de woningnood, op te lossen. In Ministeries voor de Nieuwe Tijd interviewt ze deskundigen uit alle hoeken van de samenleving, met telkens dezelfde hoofdvraag: wat zou jij doen als je minister was? Het resultaat is een leidraad voor bestuurders: hoe om te gaan met de veranderende samenleving?
‘Tip aan bestuurders: durf pijn te doen’
Hiemstra is executive- en loopbaancoach en directeur van Haagse Hoogvliegers. Dat is een netwerk van ruim achttien trainers en coaches die met hun trainingen willen bijdragen aan ‘innerlijke groei, emotionele heelwording en de overgang naar een hartgedragen bewustzijn op aarde’. Dat klinkt zweverig, maar de uitdagingen waarover Hiemstra’s boek gaat zijn dat niet. ‘Neem het woningbouwvraagstuk,’ zegt Hiemstra. ‘Dat is één van de belangrijkste thema’s van de komende 10 jaar. Als je wilt dat mensen op een goede manier in steden kunnen blijven wonen, moet je zorgen voor een optimale leefkwaliteit. Ondertussen stijgen de prijzen van huurwoningen en worden er geen eisen gesteld aan leefbaarheid, isolatie en verduurzaming. Bij stijgende woonlasten en gelijkblijvende lonen raken met name de mensen met middeninkomens in de knel.’
Verandering Hiemstra’s oplossing is even simpel als ludiek: creëer een ministerie voor Betaalbaar Wonen. Op dezelfde manier pleit ze voor een ministerie van Verbinding. ‘Ongeveer één miljoen mensen zijn eenzaam in Nederland.’ Een ander idee is een ministerie voor Stilte. ‘De voorspelling is dat de Nederlandse bevolking gaat toenemen tot 21 miljoen. Dat betekent dat er meer prikkels ontstaan en daar moet je iets tegen doen. Reclameprikkels weghalen en meer groen creëren kunnen helpen bij het creëren van stilte en rust,’ aldus Hiemstra. Bijkomend voordeel: het sluit aan bij de volledig circulaire economie per 2030, waar ze in het boek voor pleit. De transitie naar die circulaire economie is al gaande, denkt Hiemstra. ‘Nederlanders zijn klaar met vervuiling en zijn bereid om binnen 5 jaar hun auto in te leveren als er een goed alternatief voor is, zoals elektrisch deelvervoer en — in de toekomst — een netwerk van hyperloops. Men is op zoek naar een stille, schone, sociale, solidaire samenleving. Zo’n 7 miljoen zijn zijn daar al mee bezig, bijvoorbeeld door minder of biologisch vlees te eten.’
Pijn herkennen Hoe kunnen bestuurders de lessen van Ministeries voor de Nieuwe Tijd in de praktijk brengen? In de eerste plaats moeten ze durven pijn te (h)erkennen, pijn te doen en die pijn op een goede manier te kunnen bespreken, zegt Hiemstra. ‘Ze zouden moeten nagaan hoe we anders rijk kunnen zijn. Hierbij zou in plaats van economische groei, organische groei de basis van winst moeten zijn. Neem de luchtvaart. De eerste reflex is: we houden wat we hebben, terwijl we weten dat dit vanuit overlast en klimaatoogpunt gewoonweg niet mogelijk is.’ Volgens Hiemstra moeten bestuurders zorgen voor geschikte alternatieven, zoals in dit geval een Europees netwerk van snelle, duurzame treinen. Op deze manier hoeven er geen beperkingen op reizen te komen. Het is belangrijk dat zij hierover in gesprek gaan met inwoners. Die zijn namelijk meer bereid dan politici om afstand te doen van zaken die vanzelfsprekend zijn. ‘Inwoners gaan met 140 kilometer per uur over de snelweg richting een circulaire economie terwijl men in Den Haag maar 15 kilometer per uur gaat. Bestuurders zouden met deze trend mee moeten gaan door naar creatieve ideeën van inwoners te luisteren en deze te stimuleren.’ Hiemstra realiseert zich dat de nieuwe ministeries er misschien niet zullen komen. Weliswaar vindt ze medestanders bij een aantal politieke partijen, ook is er weerstand. Bijvoorbeeld bij de secretarissen-generaal van de huidige ministeries, die zich in een brief aan informateur Herman Tjeenk Willink vorige maand uitspraken tegen departementale herindeling. Toch ziet ze de toekomst zonnig in. ‘Mijn belangrijkste doel is om bestuurders aan het denken zetten. En ik wil mensen hoop geven op een duurzamere samenleving voor volgende generaties.’ ◼
Hiemstra, P. (2020). Ministeries voor de Nieuwe Tijd; een publiek pleidooi voor een stille, schone, sociale, solidaire en circulaire samenleving als basis voor gezonde generaties. Den Haag: Haagse Hoogvliegers. ISBN13: 9789083103600.
‘Hoe kunnen we anders rijk zijn?’
Deel dit artikel