Macaber Russisch feestje
Alleen Rusland vierde de verjaardag van de oorlog in Oekraïne. Een ongewoon initiatief, aangezien in deze oorlog tienduizenden burgers en militairen om het leven zijn gekomen. Alleen al aan Russische kant zijn 200.000 doden en gewonden gevallen. Toch achtte president Poetin het nodig om een patriottisch feest te organiseren. Volgens hem is het Westen erop uit de Russische samenleving te destabiliseren. Hij voegde eraan toe: ‘Kijk eens wat ze in het Westen doen. Priesters keuren het homohuwelijk goed, de Anglicaanse kerk stelt het idee voor dat God genderneutraal is. Ze weten niet wat ze doen.’ Deze uitspraak illustreert de duistere kant van de Russische ziel en ook de misrekeningen van Poetin over het Westen. Eerst over de duistere kant van de Russische ziel. Die vindt zijn oorsprong in de Russisch-orthodoxe kerk, die zich al een paar 100 jaar tegen de Westerse kerken keert. De reformatie vindt ze fout. Het protestantisme ook. En de rooms-katholieke kerk – in welke vorm dan ook – vertegenwoordigt niet het christendom. De scheiding tussen kerk en staat heeft bovendien op de Russisch-orthodoxe kerk geen invloed gehad. Ook heeft ze niks willen leren van moderne interpretatiemethoden van de Bijbel, waardoor ze niet in staat is om woorden als vader of zoon op een metaforische wijze te interpreteren in de context waarin de Bijbel is geschreven. Daardoor wordt God, schepper van man en vrouw, een man op wiens model de Russisch-orthodoxe kerk de eigen visie op orde en de samenleving baseert.
Afshin Ellian is hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap. Tevens is hij plaatsvervangend wetenschappelijk directeur van het Instituut voor Metajuridica bij de Universiteit Leiden.
De misrekeningen van Poetin ten opzichte van het Westen staan niet ver van de ideologische houding van de Russisch-orthodoxe kerk. Poetin zag en ziet de westerse samenleving als een feminiene, homoseksuele en dus weke of zwakke (wan)orde. Gelijkheid beschouwt Poetin eveneens als wanorde. Tegenover de Westerse zwakke wanorde staat de sterke, en dus volgens dit wereldbeeld ook mannelijke, maatschappelijke orde. Eigenlijk projecteert hij dit beeld ook op Oekraïne. Waarom? Omdat ook Oekraïne naar het Westen verlangt. Wellicht verbindt Poetin daaraan twee verkeerde conclusies: het Westen en Oekraïne zijn beide zwak, waardoor de sterke Russische macht ze kan verpletteren. Ook heeft hij gedacht dat zijn mannelijke leger in het Westen als bevrijdingsleger zou worden gezien door het Westen van weekheid en wanorde te bevrijden. Een gruwelijke misrekening en een dramatische onderschatting van de kracht van gelijkheid. Gelijkheid, respect voor de menselijke waardigheid en democratie gaven en geven het Westen energie en kracht. Hitler dacht volgens een met Poetin vergelijkbare logica over het Westen. Maar uiteindelijk blijkt de democratie, met al haar mogelijke fouten, sterker te zijn dan de tirannie. Toen en nu. Hitler en Stalin zijn verdwenen op de vuilnisbelt van de geschiedenis. Onze democratie zal ook Poetin naar dezelfde vuilnisbelt van de geschiedenis verwijzen. De democratieën en daarmee ook Oekraïne geven niet op.
Deel dit artikel