Of je nu je auto wilt laden, zonnepanelen wilt aanleggen of simpelweg je huishoudelijke apparaten wilt gebruiken, je bent altijd afhankelijk van het elektriciteitsnet. Het net is een cruciale schakel in het energiesysteem en staat in het hart van de energietransitie, zegt Hans-Peter Oskam, directeur Beleid & Energietransitie bij Netbeheer Nederland. Maar door capaciteitstekorten staan de doelen van de energietransitie hevig onder druk. Oskam: ‘Willen we de beoogde CO2-reductie van 60 procent in 2030 realiseren en iedereen voorzien van elektriciteit, dan zijn nu noodmaatregelen nodig.’

Sneller en slimmer Die oproep doet Oskam namens het Actieteam Netcapaciteit, een coalitie van netbeheerders, ondernemers en overheden. ‘Alle partijen in de keten zien dat er een structurele mismatch is tussen het grote tekort aan geschoolde arbeidskrachten enerzijds en de ambitieuze klimaatdoelen en noodzaak van versnelling anderzijds.’ Ten eerste valt veel winst te behalen in de doorlooptijd, legt Oskam uit. ‘We hebben tientallen nieuwe knooppunten van het elektriciteitsnet nodig, maar het duurt momenteel tot wel 10 jaar totdat die er daadwerkelijk zijn. Het kost gemeenten en provincies soms 8 jaar om te komen tot bestuurlijke afstemming en het verlenen van vergunningen. Dan hebben wij nog 2 jaar om het uit te voeren. Met dergelijke trage besluitvorming gaan we de doelen natuurlijk niet halen.’ Oskam weet dat de netcapaciteit niet ineens op magische wijze verdubbeld zal zijn. Sterker nog, de druk op het net wordt alleen maar groter. ‘Maar er is veel ruimte op het bestaande net, als je samen zoekt naar slimme oplossingen.’ Zo worden zonne- en windenergie vaak door heel het land getransporteerd voordat ze gebruikt worden. ‘Door lokaal op te wekken en lokaal te gebruiken, hoef je minder energie te transporteren. Dat is efficiënter en zorgt dat het net niet onnodig wordt belast.’ Gemeenten kunnen slimmer met energie omgaan door bedrijven aan elkaar te koppelen, vervolgt Oskam. ‘Maak van je bedrijventerrein een gemeenschap, waarin ze samen een aansluiting delen of samen de zonne-energie van het dak gebruiken. Zo is er ontzettend veel mogelijk met de beperkte capaciteit die er is, maar je moet wel creatief zijn.’