Bijna 2 jaar geleden werd Noord-Nederland door de Europese Commissie uitgeroepen tot Europa’s eerste Hydrogen Valley. De regio kreeg een subsidie van 20 miljoen euro met een publiek-private co-financiering van 70 miljoen euro. Daarmee moet voor 2025 een volledig functionerende, groene waterstofketen actief zijn in de provincies Drenthe en Groningen. Van de productie van waterstof, vulpunten, openbaar vervoer en industrie tot scheepvaart.

Waterstofvulpunten Deze keten begint nu vorm te krijgen, vertelt Tjisse Stelpstra, gedeputeerde van de provincie Drenthe, met de portefeuille klimaat en energie. Eind september opent in Assen de eerste van vijf openbare waterstofvulpunten die de provincie met de Europese subsidie ontwikkelt. In Emmen zal volgend jaar in samenwerking met Shell een waterstoffabriek komen, waar ook een vulpunt aan gekoppeld wordt voor vrachtverkeer en voor de dertig waterstofbussen die binnenkort rondrijden in Groningen en Drenthe. Onlangs heeft Drenthe nog eens tien extra waterstofbussen aangeschaft. ‘Daarmee willen we de kip-eidiscussie doorbreken,’ vertelt Stelpstra. ‘Anders krijg je weer de discussie van: je kunt wel een waterstofpompstation maken maar er rijdt niks op.’ De provincie Drenthe zelf heeft al vier waterstofauto’s in huis voor het personeel. In 2050 wil Drenthe helemaal energieneutraal zijn, 10 jaar eerder al op het gebied van woningen. Ook daar gaat waterstof een belangrijke rol spelen. Zo zijn 22 partners in Hoogeveen gestart met de bouw van de eerste waterstofwijk van Nederland. In een deel van al bestaande bouw wordt het gas vervangen door waterstof. Een ander deel van de wijk is nieuwbouw. Stelpstra: ‘We doen het omdat we daarmee vanaf het begin af aan alles kunnen ontdekken rond waterstof. En als het werkt, kunnen we het ook uitrollen naar de wijken die er naast liggen.’

Heilige graal? Waterstof wordt vaak bejubeld als de duurzame energiebron voor de toekomst. Je hebt alleen een bijna oneindige grondstof als water nodig. Dat zet je met hulp van elektrische stroom om in waterstof en zuurstof, waarvan we het eerste als energiebron gebruiken. ‘Het is zeker niet de heilige graal,’ stelt Frank Mietes van de organisatie Alles over Waterstof. ‘Maar als energiedrager en energiebron is het wel een essentieel onderdeel van de duurzame energiemix om de energietransitiedoelen in 2050 te halen. We kunnen bijvoorbeeld stroom uit zon en wind erin opslaan bij pieken, zodat we het later kunnen gebruiken in perioden van bewolking of windstilte.’ Momenteel wordt waterstof al op grote schaal gebruikt in de procesindustrie, van de productie van kunstmest en biobrandstoffen tot pindakaas. Mietes: ‘Hier is het echter een ingrediënt in het productieproces. Nu moeten we de volgende stap maken, namelijk waterstof als energiedrager toepassen, bijvoorbeeld in stadsbussen of stadsverwarming.’ Daar liggen volgens hem de grote voordelen. ‘Voor het gebruik in voertuigen kun je waterstof, net als bij lpg, binnen enkele minuten tanken om te kunnen doorrijden. Bij het gebruik ervan komt er alleen waterdamp vrij, geen uitstoot van broeikasgassen of stikstof.’