Triomf van tirannie

Terreur loont helaas. De twintigste herdenking van de aanslagen van 9/11 gaat gepaard met de machtsovername door de taliban in Afghanistan. Op het slagveld hebben ze niet gewonnen van de NAVO-troepen. De overwinning van de taliban heeft te maken met ons politiek bestel. Terecht zijn we in het westen trots op onze democratieën. Periodieke verkiezingen vormen daarvan de kern. Verkiezingen geven niet alleen een reële betekenis aan de volkssoevereiniteit, maar ze maken vreedzame machtsoverdracht mogelijk. De macht wordt dus in de democratie aan een tijdelijke meerderheid overgedragen. Tijdelijkheid is het leidende beginsel van een democratische macht. Ook de vijanden van de democratie weten dat de temporaliteit het basiskenmerk van de democratische macht is. Dat is de achilleshiel van de democratie in internationale betrekkingen. In een wereld waarin de meeste lidstaten van de Verenigde Naties gebukt gaan onder de heerschappij van tirannen en dictators, vormen democratieën nog steeds bijna een uitzondering. Terwijl de despotische krachten onveranderlijk blijven en vasthouden aan hun inhumane uitgangspunten, veranderen democratieën bij de periodieke verkiezingen: nieuwe regering, nieuw beleid. De vijand moet alleen maar geduld tonen door een uitputtingsstrijd aan te gaan. En dat hebben de taliban en hun bondgenoten gedaan: jullie hebben een horloge, wij hebben de tijd. Humanitaire interventies en terrorismebestrijding zijn niet de zaken die in een kabinets­periode kunnen worden afgerond: de aanhouder wint! Terrorismebestrijding is nog ingewikkelder, omdat het om een ideologisch waardeconflict gaat. In Afghanistan boekte het westen grote successen. Ja, het werd geen Zwitserland, maar toch was er enorme vooruitgang. In 2001 waren in Afghanistan geen meisjesscholen. Nu, in 2021, kunnen alle meisjes naar school gaan. 22 Procent van de vrouwen hebben een betaalde baan. En 27 procent van het door de taliban opgeheven parlement bestond uit vrouwen. Op de ruïnes van Afghanistan bouwden de NAVO-landen een Afghanistan met scholen, wegen, ziekenhuizen, woningen, media, internetinfrastructuur, telecommunicatie, etcetera. Oud-president Trump sloot een deal met de taliban om de Amerikaanse troepen (destijds minder dan 8000 militairen) terug te trekken. Nadat president Biden aan de macht kwam, besloot hij Trumps deal volledig uit te voeren. Trump en Biden wisten dat de uitvoering van deze deal (Afghaans leger zonder Amerikaanse luchtsteun) tot de snelle machtsovername van de taliban zou leiden. Maar dat interesseerde ze niet. President Biden, in navolging van zijn voorganger zei: Geen nation building, dus ook geen humanitaire interventie en terrorismebestrijding in Afghanistan. Terecht schreef Henry Kissinger in een opiniestuk in The Economist dat tussen de totale overheersing van alles in Afghanistan en de totale terugtrekking ook andere keuzes lagen: ‘And why the basic challenge in Afghanistan has been conceived and presented to the public as a choice between full control of Afghanistan or complete withdrawal.’