Blik op uitvoering
Den Haag pakt agressie tegen ambtenaren aan
Tekst Jelle van der Meulen
Beeld Hilbert Krane
In de rubriek Blik op uitvoering brengt Publiek Denken het werk van uitvoerende ambtenaren in beeld. Maryam Reddoub, adviseur bij het Expertisepunt Veilige Publieke Taak van de gemeente Den Haag, zet zich in voor een veilige werkomgeving voor ambtenaren. Hoe een ochtend op het Haagse stadhuis begint met een kalm teamoverleg en eindigt met een arrestatie door de politie.
Voor Maryam Reddoub zijn agressie of ongewenst gedrag van burgers dagelijkse kost
Het is bepaald niet mals, het gedrag van burgers waar Haagse ambtenaren mee te maken krijgen. Zo is een gemeenteambtenaar ondergedoken na te zijn gestalkt door een burger. In een verzorgingstehuis woont een handtastelijke man, die zorgmedewerkers steevast in zijn blootje verwelkomt. Een handhaver is op hoge toon gekleineerd op straat.
Het is een kleine greep uit de cases waar het zevenkoppige team van het Expertisepunt Veilige Publieke Taak (EVPT) zich op een woensdagochtend over buigt. In een kantoor op de vijfde verdieping van het Haagse ijspaleis, zoals het stadhuis in de volksmond wordt genoemd, bespreken ze wie welke zaken oppakt en welke strategie ze daarbij zullen hanteren. Business as usual, totdat er een audio-berichtje binnenkomt op de werktelefoon van adviseur Maryam Reddoub. ‘Ik heb 45 kogels in mijn wapen geladen en kom nu naar jullie toe! Ik heb niks meer te verliezen!’
‘Mensen maken wel vaker dreigementen, maar nu kan het weleens serieus zijn’
Van gesprek tot gebiedsontzegging
Het Expertisepunt Veilige Publieke Taak (EVPT) werkt aan een veilige omgeving voor Haagse ambtenaren. Wanneer een melding binnenkomt van ongewenst gedrag, wordt eerst een brief verzonden naar de burger. Betreft het een ernstig incident, dan neemt het Expertisepunt direct contact op met de burger om met hem of haar in gesprek te gaan.
Levert dat niets op, dan kan een burger een gebouwenontzegging of een contactverbod opgelegd krijgen, wat betekent dat hij geen contact mag hebben met ambtenaren van de gemeente, behalve met een van de adviseurs van het EVPT. In sommige gevallen maakt het EVPT een melding of doet aangifte bij de politie. Het team kijkt altijd naar de oorzaak van de agressie en welke zorg- of hulpverlening de burger in kwestie eventueel kan gebruiken. Medewerkers van het Expertisepunt verlenen daarnaast nazorg aan slachtoffers en geven workshops over hoe om te gaan met grensoverschrijdend gedrag.
Serieuze dreiging
De man die Reddoub een berichtje heeft gestuurd, heeft al meerdere keren ongewenst gedrag vertoond en is dus een bekende van het team. Zodra zijn berichtje binnenkomt, verlaat Reddoub de vergaderruimte en probeert ze met de man in gesprek te gaan. De eerste poging strandt. Hij neemt op en schreeuwt: ‘Wat moet je, dame? Jullie gaan leren van je fouten! Ik ben onderweg.’ Daarna hangt hij op.
Reddoub heeft eerder al ontdekt dat de man waarschijnlijk in het bezit is van een vuurwapen. Ze blijft hem daarom bellen, maar de man drukt haar telkens weg. In de tussentijd appt ze een collega, die het voorval onmiddellijk doorgeeft aan de meldkamer van de politie. De beveiliging van alle stadsdeelkantoren en de directie worden eveneens op de hoogte gebracht van de dreiging.
‘Mensen uiten wel vaker dreigementen, maar bij deze man kan het weleens serieus zijn,’ vermoedt Reddoub. Terwijl ze in het interne systeem het dossier bijwerkt en zorgt dat alle informatie bij de juiste mensen terechtkomt, neemt de man ineens toch op. ‘Ik ga schieten, mevrouw, dan gaan jullie mij eindelijk serieus nemen.’
Speelgoedpistool
Reddoub geeft aan een gesprek te willen voeren en weet de man tot bedaren te brengen. Ze vraagt wat er aan de hand is. De man blijkt ten einde raad omdat hij uit huis wordt gezet. Reddoub wil weten of hij nog met een doorgeladen pistool naar het stadsdeelkantoor komt. ‘Het is een speelgoedwapen mevrouw, ik was boos, ik meende het niet.’
Ze maken een afspraak om later in gesprek te gaan over het gedrag van de man, die nog dezelfde dag wordt opgehaald door de wijkagent. ‘Hij heeft ambtenaren bedreigd en de kans is groot dat, wanneer hij uit huis wordt gezet, opnieuw agressief gedrag vertoont,’ legt Reddoub uit. ‘Dus is het beter dat de politie hem ophaalt, wij later met hem in gesprek gaan en werken achter de schermen aan een manier om hem te helpen.’ ◼
Grensoverschrijdend gedrag bij de gemeente Den Haag
Medewerkers van de gemeente Den Haag komen op verschillende manieren met mensen in contact. Dat gebeurt op het stadhuis in het centrum, op stadsdeelkantoren elders in de stad, en vooral ook in wijken, bij bijeenkomsten en op vele andere manieren. In de gemeente Den Haag is de afspraak dat alle agressie- en geweldsincidenten in het Gemeentelijk Incidenten- en Registratiesysteem (GIR) worden vastgelegd. Dat geeft inzicht in de aard en omvang van agressie en geweld en daarop kan de gemeente vervolgens aanpak en preventie toespitsen.
In Den Haag komen medewerkers van de gemeente vaak met grensoverschrijdend gedrag in aanraking. Het aantal geregistreerde meldingen in 2022 bedroeg 825. In 2021 werden 1.016 incidenten gemeld en in 2020 1.225 incidenten.
Bij incidenten gaat het om schelden, bedreigen en intimideren tot en met mishandeling. Ze vinden niet alleen bij de publieksbalies plaats, maar steeds vaker per telefoon, sociale media en op straat.
Het agressieve gedrag ten opzichte van ambtenaren kent verschillende oorzaken, zoals boosheid om een boete vanwege een loslopende hond of uit wanhoop door opgelopen schulden of gebrek aan huisvesting.
Een speciale afdeling, het Expertisepunt Veilige Publieke Taak (EVPT), is belast met het behandelen van de meldingen. Allereerst zorgt het EVPT ervoor dat medewerkers die met normoverschrijdend gedrag zijn geconfronteerd, goed worden opgevangen en begeleid. Daarnaast spreekt het EVPT de betrokken agressors aan op hun normoverschrijdend gedrag en worden afspraken gemaakt om veilige dienstverlening te herstellen en te waarborgen.
Heel vaak lukt dat, stelt de gemeente. ls het niet lukt om afspraken te maken, of als het gedrag niet verbetert, dan worden maatregelen opgelegd, zoals een toegangsverbod voor gemeentelijke gebouwen en het reguleren van de contactmomenten met de gemeente.
Het gemeentelijk beleid is erop gericht om agressie zo veel mogelijk te voorkomen. Medewerkers die in direct contact komen met het publiek, worden getraind om met moeilijke situaties om te gaan. Bij de afdeling Sociale Zaken heeft dit bij de balies en de telefooncentrale in 2022 bijgedragen aan een afname van 25 procent van het aantal incidentmeldingen ten opzichte van voorgaande jaren.
Deel dit artikel