De juiste balans

Het drama dat de toeslagenaffaire heet heeft laten zien dat er bij de overheid soms sprake is van tunnelvisie en een gebrek aan transparantie en verantwoording. Door aandacht te besteden aan integriteit en het creëren van een cultuur waarin openheid en transparantie centraal staan, kun je als overheid een herhaling van dergelijke ellende voorkomen. Een van de maatregelen die het kabinet daartoe heeft genomen, is de inzet op ambtelijk vakmanschap. Maar wat is dat eigenlijk? En hoe zorg je er als overheid voor dat je de juiste mensen aantrekt, die beschikken over dat ambtelijk vakmanschap? In de praktijk blijkt dat nog niet zo eenvoudig te zijn, zeker niet met de huidige arbeidsmarktkrapte. De overheid moet opboksen tegen werkgevers in de private sector, die vaak hogere salarissen en meer flexibiliteit bieden. Bovendien heeft de overheid te maken met een imagoprobleem: veel mensen denken dat werken bij de overheid saai en bureaucratisch is.

Een ding is in ieder geval duidelijk. Het is voor overheid en ambtenaren belangrijk om in verbinding te staan met de samenleving. Die verandert immers sneller dan ooit. Daarin kan de overheid niet anders dan meegaan. Juist nu, in een tijd waarin digitalisering ook de overheid in rap tempo verandert, is het van belang dat zij in staat is om te vernieuwen en te innoveren. Maar hoe doe je dat? Bijvoorbeeld door opgavegericht te werken. In deze editie van Publiek Denken heeft Ambtenarenpanel onderzocht of opgavegericht werken een bekend fenomeen is. Wat blijkt? Opgavegericht werken is nog lang niet bij alle overheidsorganisaties gemeengoed. Toch zien ambtenaren belangrijke voordelen: bijvoorbeeld dat inwoners en belanghebbenden zich beter gehoord voelen. Maar er zijn ook nadelen. Zo kost het meer tijd en bovendien weten inwoners en belanghebbenden zelf vaak niet wat ze willen. Opgavegericht werken kan bijdragen aan een open en transparante cultuur bij de overheid waarin ruimte is voor feedback en kritiek. Door te luisteren naar burgers en belanghebbenden, kun je beter inspelen op hun behoeften en prioriteiten. Bovendien, door te investeren in ambtelijk vakmanschap en het aantrekken van de juiste mensen, kan de overheid een belangrijke rol spelen in het oplossen van de complexe vraagstukken waarmee we als samenleving te maken hebben. Het is een uitdaging die niet eenvoudig is, maar wel cruciaal voor onze toekomst. Al met al kan opgavegericht werken een krachtig middel zijn om maatschappelijke vraagstukken aan te pakken. Het blijft noodzakelijk om het goed voor te bereiden en te ondersteunen en om de juiste balans te vinden tussen flexibiliteit, samenwerking en resultaatgerichtheid.