Achteruitkijkspiegel
In de politieke arena is het inmiddels bon ton om voor alles wat er maar speelt een nader onderzoek te eisen. De nationale onderzoeksindustrie vaart er wel bij. Het is een snelgroeiende sector. Of het nu gaat om zelfverklaarde integriteitsbureaus of om onze accountantsbraveriken. Voor elke vermeende ondeugd staan zij klaar om diepgaand onderzoek te doen naar de mogelijke euvels. Ze zitten er bovenop en halen de onderste steen natuurlijk boven. Uiteraard tegen forse bedragen. Nu ben ik allicht een voorstander van werkgelegenheidsprojecten. Maar de vraag is of dit wel de goede investering is. Het probleem begint in de politieke arena. Elk ongemak, elk deukje, elk hobbeltje, elk incidentje en elk gedoetje... De bestuurders beloven die direct uit te laten zoeken. Het is inmiddels een nationale bezweringsformule geworden voor alles wat mogelijk lastig is. Hiermee wordt elk politiek gevaar zogenaamd afgewend, maar dat is natuurlijk schijn. Want het vraagstuk is daarmee niet weg. Dat komt later alsnog op tafel. Ook al is de politieke wens dat van uitstel afstel komt. Later komt het echter als een boemerang harder terug. Het verlengt politieke levens echt niet. Het onderwerp wordt in het “meeslepen” zelfs heftiger. Een diepgaand onderzoek toezeggen is een zogenoemde pleister op de wonde. Maar iedereen weet dat het alsnog pijn doet, wanneer je de pleister verwijdert.
Mark Frequin is voormalig topambtenaar. Op dit moment is hij adviseur en trainer op het gebied van publiek leiderschap. Hij stelde het Kompas voor Publiek Leiderschap voor de ABD op en is voorzitter van de Vereniging voor OverheidsManagement.
Vervolgens moet door de uitdijende onderzoeksindustrie worden beloofd dat alles heel zorgvuldig zal worden onderzocht. Uiteraard echt onafhankelijk. En met alles wat beschikbaar is. Met als gevolg: ellendige doorlooptijden en enorme kosten. Voordat de zorgvuldige aanbesteding is afgerond, zijn we vaak al een halfjaar verder. En dan moet het onderzoeksfeest nog gaan beginnen. Een feest dat niet lang genoeg kan duren. De optelsom van deze opgetelde smooroperaties is dat elk overleg, dat direct over het veronderstelde probleem plaats kan vinden, wordt uitgesteld. Vaak is dat uitstel vele jaren. Terwijl het bestuurlijk toch niet zo ingewikkeld is om gelijk te concluderen wat met de opgedane ervaring kan worden gedaan. Het vervangt bestuurlijke duidelijkheid door onderzoeksmistigheid. Het staat bestuurlijke moed in de weg. Het frustreert het nemen van besluiten. En wat het ergste is: we blijven eindeloos achteromkijken. Het staat het vooruitkijken in de weg. Terwijl dat juist nodig is. Eindeloos in de achteruitkijkspiegel kijken, brengt bovendien het grote risico met zich mee, zo weten we allemaal, dat je dan uiteindelijk tegen een muur aanrijdt.
Deel dit artikel