Werkbeleving van ambtenaren
Tips voor werkgevers
Tekst Marc Notebomer Beeld Shutterstock
Ambtenaren zijn in het algemeen tevreden met hun werk. Ze voelen zich gewaardeerd, ervaren veel vrijheid en kunnen zowel hun manager als hun collega’s van feedback voorzien. Dat wil niet zeggen dat ze geen tips hebben om hun werkomgeving en -beleving te verbeteren. Zo zouden werkgevers beter naar medewerkers kunnen luisteren en meer moeite moeten doen om de bureaucratie in de organisatie te bestrijden. Dat blijkt uit onderzoek dat Ambtenarenpanel in samenwerking met FNV Overheid heeft uitgevoerd naar de werkbeleving van ambtenaren.
Twee op de vijf ambtenaren geeft aan dat er meestal of altijd geluisterd wordt naar ideeën of suggesties die betrekking hebben op het verbeteren van het werk of de werkomgeving
‘Driekwart van de ambtenaren is tevreden over zijn werk’
Aan het onderzoek deden in totaal 1297 ambtenaren mee. Daarvan is 45 procent man, 53 procent vrouw en 2 procent wil het liever niet zeggen. Als het gaat om leeftijd, is 13 procent jonger dan 40 jaar, 71 procent tussen de 40 en 65 jaar, 6 procent is ouder dan 65 jaar. Van 10 procent is de leeftijd onbekend. Een meerderheid van de deelnemers werkt bij een lokale overheid: 42 procent bij een gemeente, 6 procent bij de provincie, 2 procent bij een samenwerkende gemeentelijke organisatie, 1 procent bij een veiligheidsregio, 9 procent bij een waterschap en 3 procent bij een zbo. Bij de rijksoverheid is iets minder dan een derde van de deelnemers werkzaam: 31 procent. En 5 procent werkt elders.
Tevreden? Zoals gezegd, heeft Ambtenarenpanel de deelnemers gevraagd naar hun werkbeleving. Meer specifiek zijn vragen gesteld over de cultuur op het werk, de werkomgeving en de veiligheid en gezondheid die werknemers op de werkvloer ervaren. Het onderzoek laat zien dat maar liefst driekwart (77 procent) van de ambtenaren (zeer) tevreden is over het werk. Bovendien voelt twee derde (65 procent) zich door de werkgever gewaardeerd. Slechts een op de tien ambtenaren (9 procent) is (zeer) ontevreden over de eigen werksituatie en zo’n 15 procent voelt zich door zijn werkgever niet gewaardeerd. En dan is er nog 21 procent dat zich gewaardeerd noch ondergewaardeerd voelt. Ambtenaren die het gevoel hebben dat hun werkgever hen waardeert, hebben de vraag gekregen waaruit die waardering blijkt. Van deze ambtenaren geeft 82 procent aan dat zij vrijheid in het werk ervaren en zegt 80 procent dat zij veel vertrouwen krijgen. Verder geeft 66 procent van de ambtenaren aan dat zij zich (zeer) vrij voelen om collega’s te voorzien van feedback en 60 procent dat zij zich (zeer) vrij voelen om dat bij hun manager te doen. Slechts 10 procent voelt zich (helemaal) niet vrij om collega’s feedback te geven. En 19 procent heeft datzelfde gevoel bij zijn manager. Behalve naar waardering, vertrouwen en vrijheid zijn de deelnemende ambtenaren ook gevraagd naar de mate van vrijheid om over hun salaris te praten met bijvoorbeeld de leidinggevende en/of collega’s. Ruim twee op de vijf ambtenaren (43 procent) ziet in dit opzicht geen enkele beer op de weg. Een op de vijf (19 procent) voelt zich (flink) belemmerd.
‘Twee derde ervaart zijn werkplek als gezond en veilig’
Cultuur Een open cultuur op het werk is voor ambtenaren een belangrijke factor die hun werkbeleving positief beïnvloedt. Maar hoe open is de cultuur bij overheidsorganisaties eigenlijk? Dat lijkt tegen te vallen. Slechts een derde van de ambtenaren (34 procent) geeft aan dat een open cultuur gestimuleerd wordt door de werkgever. En bijna de helft van de ambtenaren (45 procent) geeft aan dat dit soms wel, soms niet gebeurt. Ambtenaren die aangeven dat een open cultuur (soms) wordt gestimuleerd, geven uiteenlopende antwoorden op de vraag hoe dat gebeurt. Relatief vaak terugkerende thema’s zijn: zaken bespreekbaar maken, het organiseren van gesprekken en bijeenkomsten, communicatie en informatie delen, vertrouwen, openheid en transparantie stimuleren. Ambtenaren die aangeven dat een open cultuur (soms) niet gestimuleerd wordt, geven ook uiteenlopende antwoorden op de vraag waarom dat niet gebeurt. Angst, tijd en werkdruk, hiërarchie en politieke gevoeligheid spelen daarbij een belangrijke rol. Daarnaast wordt de rol van de manager genoemd als oorzaak.
‘Een open cultuur wordt belemmerd door angst, tijd en werkdruk’
Werkplek Een ander aspect van de werkbeleving betreft de werkomgeving van ambtenaren, waaronder de werkplek. Door corona is er op dat terrein een en ander veranderd: we werken meer thuis, zien onze collega’s minder of niet en krijgen te maken met een andere werk-privébalans. Op kantoor is het ook anders dan het was. Zo moeten werkgevers een gezonde en veilige werkplek bieden, waarin maatregelen zijn getroffen om de kans op besmetting met corona te verkleinen en duidelijke afspraken zijn gemaakt over hoe de geldende regels moeten worden nageleefd. De resultaten van het Ambtenarenpanel laten die veranderingen duidelijk zien. Zo zegt 46 procent van de deelnemende ambtenaren dat ze thuiswerken. En 40 procent van de ambtenaren geeft aan meer thuis te werken dan op kantoor. Slechts 9 procent geeft aan meer op kantoor te werken dan thuis. Als ambtenaren de vraag krijgen hoe zij momenteel hun werkplek ervaren, zegt bijna twee derde (63 procent) dat zij hun werkplek (zeer) gezond en veilig ervaren. Slechts - of afhankelijk van je perspectief: toch nog - 11 procent zegt het tegenovergestelde: dat zijn werkplek (zeer) ongezond en niet veilig is.
Tips Eerder in dit artikel werd duidelijk dat de meerderheid van ambtenaren tevreden is met zijn werk. Maar dat wil niet zeggen dat ze geen tips hebben om zaken in de werksituatie te verbeteren. Wanneer gevraagd, heeft ruim de helft van de ambtenaren (55 procent) suggesties voor zijn werkgever. Zaken die daarbij vooral genoemd worden zijn: het (meer) luisteren naar en aandacht hebben voor medewerkers, het (financieel) belonen van medewerkers, het minder bureaucratisch zijn als organisatie. Daarnaast vinden ambtenaren dat de manager een (betere) rol kan nemen in het verbeteren van de werkbeleving. De vraag is natuurlijk of werkgevers iets met die tips zullen doen. Bij 13 procent van de ambtenaren valt dat te betwijfelen. Zij geven aan dat hun werkgever nooit vraagt hoe zij het werk in het algemeen ervaren. Gelukkig is dat een minderheid: drie op de tien ambtenaren (29 procent) geven aan dat hun werkgever jaarlijks naar hun werkervaringen vraagt. En ruim een kwart (27 procent) zegt dat zijn werkgever dat twee maal per jaar doet. Twee op de vijf ambtenaren (42 procent) geeft aan dat er meestal (36 procent) of altijd (6 procent) geluisterd wordt naar ideeën of suggesties die betrekking hebben op het verbeteren van het werk of de werkomgeving. Ook geeft 38 procent van de ambtenaren aan dat het soms wel en soms niet gebeurt. ◼
Deel dit artikel