ABD is oké
Tekst Maurits van den Toorn Beeld Shutterstock
De ABD functioneert naar behoren, maar kan op een aantal punten beter presteren. Aldus kort samengevat de conclusie van het onderzoek Kwaliteit van mobiliteit: de werking van de Algemene Bestuursdienst (ABD). De indruk kan ontstaan dat er veel bij de ABD niet deugt, maar dat is zeker niet het geval, stelt Mirko Noordegraaf, hoogleraar bestuurskunde in Utrecht en de projectleider van het onderzoek. ‘Veel loopt goed, zoals werving en selectie, benoemingen, coaching en loopbaanbegeleiding. Tegelijkertijd zien we tekortkomingen in de manier waarop dingen worden aangepakt.’
‘De kritiek is vaak dat ambtenaren een soort van procesmanagers zijn’
Het probleem is vooral dat de ABD nogal onzichtbaar en onbekend is. Een van de aanbevelingen is meer naar buiten te treden, richting de Kamer en het publiek. Mirko Noordegraaf: ‘We zien dat daar nu al aan wordt gewerkt. Zo is er weer een jaarverslag verschenen nadat dat jarenlang niet was gemaakt, en in de nieuwsbrief die elke vrijdag verschijnt, worden benoemingen anders toegelicht. Die leek vooral een vacaturebank, terwijl de ABD voor meer staat dan alleen het vullen van vacatures.’ Het gaat hem vooral om dat ‘meer’. Zo komt er nu onvoldoende terecht van de ambitie om bij te dragen aan ‘de kwaliteit van de Rijksdienst’. De ABD doet nu vooral aan person-job fit, oftewel personen koppelen aan een functie. Dat gebeurt goed, maar de onderzoekers stellen dat dit koppelen op een strategischer niveau moet gebeuren: er moet breder worden gekeken of de persoon ook past bij de environment waarin hij of zij komt te werken. Noordegraaf legt uit wat hij met dat environment bedoelt: ‘Je hoort nu vaak kritiek dat ambtenaren te weinig inhoudelijke kennis hebben en alleen een soort van procesmanagers zijn. Maar op sommige plekken heb je geen diepgaande dossierkennis nodig, maar juist “veldkennis” van de spelers op een bepaald gebied, of je moet iemand hebben om een crisis te managen. Dat vergt andere capaciteiten dan inhoudelijke kennis van bijvoorbeeld de fiscaliteit of de zorg, om twee actuele onderwerpen te noemen.’
Trots Een korte samenvatting van wat de ABD te doen staat: meer oog voor de environment, meer nadruk op de strategische kant van benoemingen, meer rust in carrièreverloop en meer aandacht voor externe beeldvorming. Bij dat laatste verdient de Tweede Kamer speciale aandacht, bijvoorbeeld via technische briefings. Noordegraaf: ‘De Kamer heeft nu kritiek op individuele topambtenaren en verzwakt daarmee de rijksorganisatie, terwijl er best met wat meer trots over de ambtelijke organisatie mag worden gesproken.’ ◼
Deel dit artikel