Davits is nu nog programmamanager bij het A&O fonds Gemeenten, maar vanaf 1 januari gaat hij als zelfstandig onderzoeker en procesbegeleider verder. ‘Ik ben 19 jaar programma­manager geweest. Die rol heeft grote voordelen: je kijkt naar thema’s over de grenzen van individuele projecten heen. De rode draad in die 19 jaar is dat ik me altijd heb beziggehouden met vraagstukken op het gebied van veranderingen bij gemeenten en hun personeel. Dat begon met het terug­dringen van ziekteverzuim, maar ik heb me ook gebogen over thema’s zoals agressie en geweld tegen ambtenaren en het optimaliseren van de HR-functie. De laatste tijd was ik bezig met de digitale transformatie.’

Chatbots ‘De digitale transformatie is een zeer veelzijdig onderwerp. Elk onderdeel van de gemeente heeft of krijgt ermee te maken. Omdat niet alleen gemeenten maar de hele samenleving midden in de digitale transformatie zit, laat die zich lastig sturen. Bovendien kunnen onverwachte gebeurtenissen, zoals de coronapandemie, grote invloed hebben. Ineens zitten we massaal thuis te werken met digitale middelen, op afstand van kantoor en elkaar.’ In de studie Digitale transformatie, deel 2 (deel 1 is een literatuur­onderzoek van Evert-Jan Mulder, met Davits als coördinator) zetten Davits en zijn mede-auteurs Jos Arets, Patrick van Beukering en Evert-Jan Mulder op een rij wat er allemaal verandert. Dat loopt uiteen van het gebruik van chatbots bij de dienstverlening aan burgers en bedrijven, tot het analyseren van het curriculum vitae van sollicitanten op basis van kunstmatige intelligentie, het inzetten van sensoren voor gebouwenbeheer en algoritmes voor het voorspellen van bijstandsfraude. Davits somt nog een paar ontwikke­lingen op, waar gemeenten mee worden geconfronteerd. ‘Denk aan apps van bedrijven waarop je kunt melden of er een stoeptegel verkeerd ligt, platform­bedrijven zoals Airbnb en Uber die gevolgen kunnen hebben voor de leefbaarheid van de stad, of Google Maps die verkeersstromen door de stad beïnvloeden.’

Virtuele Assistent Gemeenten Kun je überhaupt nog greep krijgen op zo’n onvoorspelbaar proces? Davits denkt van wel, op z’n minst deels. ‘De grote gemeenten lopen op dit gebied voorop. Gemeenten kunnen de digitale transformatie op verschillende manieren beïnvloeden, bijvoorbeeld door expertise in huis te halen en te experimenteren, de mogelijkheden van nieuwe technologie te ontdekken en te benutten. Het gaat daarbij vaak om ketenvraagstukken, waarin gemeenten de samenwerking moeten zoeken met andere partijen. Samenwerking bij innovatie levert veel op. Zo is met behulp van de innovatiegroep van de gemeenten Dongen, Tilburg en Utrecht en A&O fonds, Topkring Dienstverlening Gemeenten, VDP en VNG Realisatie de chatbot Virtuele Assistent tot stand gekomen. Met een chatbot kunnen eenvoudige vragen van inwoners of bedrijven snel worden beantwoord: op elk gewenst moment, dus ook buiten kantooruren, waardoor je meer tijd creëert voor complexere vragen.’