Deining, eindeloze deining, lange onderhandelingen, crisissfeer en uiteindelijk geen noodwet maar een gewone wet, liefst met spoed te behandelen. Iedereen opgelucht, het kabinet is niet gevallen en de rechtsstaat is gered. Dat de aangekondigde maatregelen precies even hard blijven is van secundair belang. Wat er uiteindelijk van terechtkomt? Veel is inmiddels alom gefileerd omdat het niet mogelijk is vanwege internationale verdragen, Europese regelgeving of andere Nederlandse wetgeving. Dat laatste is in zekere zin nog het minste probleem, want binnenlands “oplosbaar”, maar het aanpassen van wetten kost zo veel tijd dat er van de gewenste spoed niets terechtkomt. Dat het met de maatregelen die uiteindelijk wel mogelijk zijn in de uitvoering misschien vastloopt – voorspelbaar is dat de overbelaste, onderbemenste en over een paar jaar deels wegbezuinigde IND en COA daar niet in slagen – is een zorg voor later en niet iets voor minister Marjolein ‘ik ben beleid’ Faber. Zo langzamerhand wordt trouwens steeds duidelijker dat haar beleid vooral bestaat uit gespierde oneliners als ‘Er waait een andere wind’. Dat Faber niet eens was betrokken bij de onder­handelingen over wel of geen noodwet spreekt boekdelen. Provincie- en gemeentebesturen klagen ondertussen steen en been over de ontoegankelijk­heid van de minister. De Amsterdamse wethouder Rutger Groot Wassink liet eerder weten de telefoon niet te zullen opnemen als de minister belde, maar de realiteit is omgekeerd: de minister neemt de telefoon niet op als een wethouder haar belt.

Een aantal ministers heeft de omgang met de Kamer duidelijk (nog) niet in de vingers. Het woord amateurisme is nog een van de vriendelijkere kwalificaties daarvoor. Voor minister Wiersma van LVVN kan onervarenheid in de Haagse arena als excuus worden aangevoerd. Van minister Agema van VWS, met haar ervaring als Kamerlid, zou je beter verwachten. Maar alle debatten met haar verliepen chaotisch door plotseling opduikende informatie of ontbrekende onderbouwing van bezuinigingen. Ook aardig: een bezuiniging aankondigen (op pandemische paraatheid) en die vrijwel meteen herroepen. De behandeling van de zorgbegroting blonk uit in vaagheden waar zelfs haar eigen partijgenoten kritisch over waren. Haar collega Faber schutterde zich een paar weken later net zo door haar begrotingsbehandeling. Het resultaat ook nu: geërgerde Kamerleden, al lieten de coalitiegenoten haar met rust. Schutterende ministers zijn van alle tijden. Soms treden ze voortijdig af (De Block van EZ in 1967-1970), soms handhaven ze zich met moeite (Van der Klaauw van Buza in 1977-1981), soms groeien ze in hun vak. Beroemdste voorbeeld van dat laatste is waarschijnlijk premier De Quay, die erin slaagde zichzelf en zijn kabinet ondanks zijn weinig overtuigende begin de volle vier jaar overeind te houden (1959-1963). Anders gezegd: wat niet is, kan nog komen. Het moet wel snel, de politieke mores zijn harder dan vroeger en de Tweede Kamer is een stuk ongeduldiger. Een motie van wantrouwen of afkeuring zette ooit het politieke bedrijf op z’n kop, maar is tegenwoordig aan de orde van de dag, het kabinet- Rutte IV kreeg er vijftien aan de broek die allemaal werden verworpen. Voor het kabinet-Schoof staat de teller vooralsnog op twee. Zelfs in de Eerste Kamer worden ze tegenwoordig ingediend (vier sinds 2012, allemaal verworpen).

Online gokkers worden onvoldoende beschermd tegen verslavingsrisico’s, aldus de belangrijkste conclusie van een evaluatie van de Wet kansspelen op afstand (Koa) door het WODC, het onderzoeksinstituut van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Het beleid gaat uit van een soort ideale wereld waarin goed geïnformeerde spelers de goede keuzes maken en hun speelgedrag in de hand hebben, oftewel niet verslaafd raken. Aanbieders van online kansspelen hebben een zorgplicht, maar – hoe verrassend – die vullen ze vaak onvoldoende in. Het WODC: ‘Dit roept de vraag op of aanbieders wel de juiste partij zijn voor de invulling van deze zorgplicht. Zij hebben immers een commercieel belang om spelers te werven en vast te houden.’ Wie kan daar nu verbaasd over zijn bij deze big business? Volgens de Kansspelautoriteit (Ksa) werd er vorig jaar voor ruim 750 miljoen euro online besteed en waren maandelijks ruim 450.00 mensen online aan het gokken. Ook van de verplichte samenwerking met verslavingsdeskundigen komt niet veel terecht. Veel van de bevindingen, zo niet alle, waren eerder al gedaan, onder meer door de Consumentenbond en door verslavingsartsen die hun waarschuwingen publiceerden in Medisch Contact. Afwachten maar of het kabinet zich geroepen voelt tot maatregelen nu deze bevindingen ook ‘officieel’ in een wetsevaluatie zijn gedaan. Meer bevoegdheden voor de Ksa misschien? Die mag nu vooral heel veel niet, zo blijkt ook uit de evaluatie.