Genoeg van geldstress

‘Er is hulp, dus waarom zou je daar geen gebruik van maken?’

Tekst Ellen Röling Beeld B-visuals

Op een voetbalclub kon niet, een kinderfeestje kon er nauwelijks vanaf en vlees en fruit waren een luxe. Marlou (27) kon er vaak ’s nachts niet van slapen dat haar kinderen de dupe werden van haar beroerde financiële situatie. Ondanks haar baan als kapster kon ze nauwelijks rondkomen. Door een huurachterstand werd de vroegsignalering geactiveerd en kwam ze in contact met een adviseur van De VoorzieningenWijzer. ‘Ik bleek recht te hebben op veel meer steun dan ik dacht.’

‘Opeens konden mijn kinderen wel naar voetbal’

Marlou zat al 5 jaar in de geldstress, de laatste 2 jaar spanden de kroon. Na haar scheiding in 2017 bleef ze achter met twee kinderen van 1 en 3 jaar en kwam ze in de bijstand terecht. Geen vetpot, maar ze redde het net. Dat veranderde toen ze verhuisde, haar uitkering verloor en ging werken bij een kapsalon in Groningen, ruim 30 kilometer van haar huis. Vanaf dat moment schoot ze er 200 tot 300 euro per maand bij in. ‘Ik verdiende net zoveel als in de bijstand, maar ik gaf extra uit aan kinderopvang en reiskosten,’ vertelt Marlou. ‘Op een gegeven moment stond ik maximaal rood op mijn bankrekening en had ik overal betalingsregelingen: ik dichtte het ene gat met het andere. Soms liet ik het voorschotbedrag van het energiebedrijf terugstorten om de huur te betalen. Maar waar ik slapeloze nachten van had, was dat ik voortdurend “nee” moest zeggen tegen mijn kinderen en ze niet hetzelfde konden doen als hun vriendjes.’ ‘Toen ze nog heel klein waren, merkten ze dat niet. Maar toen ze ouder werden, wilden ze ook op voetbal. Of naar de kermis. Dan vulde ik een picknickmand en gingen we naar het bos, dat was ook leuk. Maar dat houdt een keer op. Van ‘s morgens vroeg tot ’s avonds laat dacht ik aan geld en aan hoe ik dit kon oplossen. Mijn lontje werd steeds korter.’ Hulp inroepen, dat kwam niet bij haar op. ‘Ik had een baan en ik kon mijn eigen boontjes wel doppen, vond ik. Ik schaamde me ook dat ik net niet kon rondkomen. Zelfs mijn ouders hebben nooit iets gemerkt.’

Zwembad Toen ze voor de tweede keer in een jaar een betalingsregeling aanvroeg voor de huur, kwam dankzij vroegsignalering iemand van de gemeente aan de deur. ‘Geld beheerste mijn leven: ik dacht dat de vrouw geld wilde, maar ze vroeg of ik hulp nodig had. Heel confronterend. Ik geneerde me, nam haar visitekaartje aan en poeierde haar binnen een minuut af.’

Onnodige armoede voorkomen

Voor mensen die moeten leven van een kleine beurs of die financieel dreigen vast te lopen is er in Nederland veel geregeld. Maar in de praktijk blijkt dat een groot deel van de doelgroep daar niet (volledig) gebruik van maakt. Het niet-­gebruik van voorzieningen kan hierbij oplopen tot wel 80 procent. De VoorzieningenWijzer helpt mensen met datgene aanvragen waar ze recht op hebben. Het resultaat: mensen krijgen hun financiële basis op orde en daardoor rust en ruimte in het hoofd om mee te kunnen blijven doen. Bij De VoorzieningenWijzer gaat een getrainde consulent samen met mensen na wat er mogelijk is in hun situatie. Daarbij maakt de consulent gebruik van een applicatie die per gemeente op maat is ingeregeld. Die geeft niet alleen inzicht in specifieke gemeentelijke regelingen, toeslagen of lokale fondsen waardoor kinderen mee kunnen doen met hun leeftijdsgenootjes. Maar kijkt ook naar een passende zorgverzekering en/of energiecontract, onbenutte mogelijkheden rond de aangifte Inkomstenbelasting en de regelingen die de eigen woningcorporatie biedt op het gebied van betaalbaarheid. Via Datgeldtvoormij.nl worden ook delen van De VoorzieningenWijzer aangeboden als online modules, waarmee inwoners zelf aan de slag kunnen. Lopen mensen ergens tegenaan of blijkt het invullen toch te lastig, dan is dat geen probleem: De VoorzieningenWijzer is uitgerust met talloze ‘HELP’- knoppen, die leiden naar lokale schuldhulp- en welzijnsorganisaties. Op die manier vormt de aanpak een vangnet waarbij mensen altijd passende hulp kunnen krijgen. De kracht van De VoorzieningenWijzer is dat deze aansluit op en verwijst naar de bestaande hulpverlening. De consulenten kunnen medewerkers van sociale wijkteams zijn of vrijwilligers van bijvoorbeeld Humanitas of SchuldHulpMaatje, die op hun beurt kunnen doorverwijzen naar de gemeentelijke schuldhulpverlening of budgetcoaches. De maatschappelijke winst van De VoorzieningenWijzer: beter gebruik van lokale voorzieningen, minder instroom in de schuldhulpverlening, minder huisuitzettingen en een betere lokale samenwerking tussen de lokale maatschappelijke partners.

Toen Marlou een tijdje later een aanmaning ontving en een hele ochtend had zitten huilen, besloot ze toch hulp te vragen. ‘Ik had het qua geld misschien nog wat maanden kunnen rekken, maar kon de stress niet meer aan.’ Via de gemeente zat ze binnen 2 weken met een adviseur van De VoorzieningenWijzer aan tafel. Tot haar verbazing bleek ze recht te hebben op een aantal gemeentelijke voorzieningen waar ze ook gebruik van maakte toen ze nog in de bijstand zat. ‘Ik wist niet dat dat soort regelingen ook gelden als je werkt.’ Daarnaast – en voor Marlou het allergrootste cadeau – kreeg ze van het Meedoen Fonds een puntenbudget van zo’n 1000 euro per jaar voor lokale activiteiten. ‘Opeens konden mijn kinderen wel naar voetbal, en was er budget voor een kinderfeestje, en konden we met z’n drieën een paar keer naar het zwembad of naar de bioscoop.’

Rust

Ondertussen werkt Marlou tijdens schooluren als kassière bij de lokale supermarkt, waarmee ze meer verdient en kosten voor kinderopvang en kilometers bespaart. En dankzij een paar teruggaves was ze in een klap uit het rood. Ze koos ook bewust voor budgetbeheer door de gemeente: ‘Ik ontdekte dat ik niet de enige alleenstaande ouder ben die krap zit. En er is hulp, dus waarom zou je daar geen gebruik van maken? Ook al verdien ik ietsje meer, ik heb nog steeds heel weinig geld te besteden: als ik een keer een rekening krijg die hoger uitvalt dan verwacht, en ik kan geen regeling treffen, dan zit ik weer in de schulden. Die stress kan ik niet meer aan. Ik krijg nu weekgeld en weet waar ik aan toe ben. Dat geeft rust in mijn hoofd! Ik kan er zijn voor mijn kinderen.’ ◼

‘Budgetbeheer door de gemeente geeft rust in mijn hoofd’

Madelon van Noort

Preventief en curatief

Sinds begin 2021 zet de gemeente Lelystad met succes De Voorzieningen­Wijzer in om armoede te voorkomen en te bestrijden. Door gebruik te maken van de aanpak wisten deel­nemers gemiddeld 585 euro per jaar te besparen. Lelystad behoort tot de gemeenten in Nederland met de meeste armoede. Om die groep inwoners te ondersteunen, biedt de gemeente een flink aantal voorzieningen. Maar de doelgroep weet die vaak niet te vinden. ‘Zo’n 68 procent van de gemeentelijke voorzieningen worden daardoor niet volledig benut,’ vertelt Madelon van Noort, tot voor kort wethouder Armoede en Schulddienstverlening in Lelystad. ‘Door gebruik en promotie van De VoorzieningenWijzer willen we voorkomen dat mensen in de betalingsproblemen komen en zorgen dat ze wel gebruikmaken van alle regelingen.’ Lokale partners Voor de uitvoering van het armoede­beleid werkt de gemeente samen met een breed palet aan sociale partners, waaronder de Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Flevoland. ‘Zij kunnen mensen heel eenvoudig doorverwijzen naar de website van De VoorzieningenWijzer of samen met hen de wijzer invullen. Op die manier wordt De VoorzieningenWijzer steeds bekender binnen de doelgroep en maken we de doelgroep bewust van de beschikbare voorzieningen en besparingsmogelijkheden.’ Van Noort loopt al even mee en weet hoe hardnekkig het armoedeprobleem is. ‘Met De VoorzieningenWijzer kunnen we zowel preventief als curatief werken. Aan de ene kant kunnen we financieel concreet iets voor mensen betekenen. Aan de andere kant maakt De VoorzieningenWijzer hulp zoeken bij schulden of betalingsproblemen laagdrempelig. Als mensen eenmaal op de website zijn, kunnen ze heel eenvoudig een gesprek aanvragen. In dat geval neemt een van onze maatschappelijke partners contact met ze op. Hoe eerder iemand hulp zoekt, hoe beter.’ Prima te verantwoorden Naar aanleiding van De Voorzieningen­Wijzer zijn er in Lelystad sinds de start 292 adviesgesprekken geweest. Van Noort: ‘Het mooie aan De VoorzieningenWijzer is dat het verwijst naar bestaande voorzieningen. Direct na het gesprek is duidelijk waar iemand nog recht op heeft of waar mensen kunnen besparen en kan de aanvraag worden geregeld. Het adviesgesprek heeft dus direct effect. Daarmee wordt de inzet van De VoorzieningenWijzer breedgedragen en is het politiek ook prima te verantwoorden.’

Deel dit artikel