Collectief Schuldregelen startte als een pilot in Den Haag. Doel was onderzoeken hoe minnelijke schuldregeling efficiënter kon. Voor een minnelijke schuldregeling moeten alle schuldeisers akkoord gaan met een saneringsvoorstel: gemiddeld zijn dat er dertien per dossier. Daarvoor moet de gemeente bij elke schuld­eiser het openstaande saldo opvragen. Daarna moeten alle schuldeisers akkoord gaan met het voorgestelde percentage van de vordering dat afbetaald gaat worden. Een tijdrovend proces dat maanden kan duren. Maanden waarin de mensen met schulden en de schuldeisers in onduidelijkheid zitten. Om tot een goed betaalvoorstel te komen gaan er daarnaast vele brieven en e-mails heen en weer. In Den Haag waren dat er in een jaar bijvoorbeeld 84.000 voor 1.400 dossiers. Er is dus veel winst te behalen door het schuldregelproces te stroomlijnen. Zeker nu door de energiecrisis en de oplopende inflatie steeds meer mensen in de financiële problemen komen. Collectief Schuldregelen maakt de processtap van akkoord gaan met een betalingsvoorstel overbodig. En vermindert zo het aantal brieven en e-mails. De werkwijze combineert twee ideeën: het idee van de Kredietbank Amsterdam om via lijsten te communiceren met schuldeisers, en een innovatie van de gemeente Den Haag om vooraf akkoord te vragen op betaalvoorstellen.

Tijdsbesparing Die werkwijze ontstond in 2018 in Schuldenlab070, waarin publieke en private Haagse partijen samen innovaties ontwikkelen om schulden en armoede tegen te gaan. Bij Collectief Schuldregelen krijgen schuldeisers in een overzicht de saldoverzoeken voor alle kandidaten voor een schuldregeling bij een gemeente. Ze geven bij de saldo-opgave direct aan dat ze akkoord gaan met een regeling, in het vertrouwen dat schuldhulpverleners het meest haalbare voorstel doen en mensen met schulden vervolgens helpen om hun financiële verplichtingen na te komen. Ondertussen hebben Den Haag, Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en meer dan tachtig kleinere gemeenten de aanpak in hun reguliere werkwijze voor schuldregelen opgenomen. Met subsidie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is de NVVK in gesprek met gemeenten en schuldeisers om ook over te stappen. Wanneer 80 procent van de schuldeisers meedoet, kan de schuldregeling in een kwart van de tijd: 32 dagen in plaats van de huidige norm van 120 dagen. Daarnaast levert Collectief Schuldregelen in Den Haag een besparing van 30 procent aan arbeidsuren qua uitvoering en administratieve lasten op.

Gemeente ’s-Hertogenbosch Marjolein Kreemers is teamleider Schulddienst­verlening bij de gemeente ’s-Hertogenbosch. Sinds 2020 werkt men ook daar met Collectief Schuldregelen. Dat maakte het werk van de gemeentelijke schuldhulpverleners een stuk gemakkelijker, stelt ze. ‘Voor de start van Collectief Schuldregelen hadden we veel briefwisselingen met schuldeisers over schuldregelingen. En dat kost veel tijd. Door Collectief Schuldenregelen is in Den Bosch de gemiddelde doorlooptijd van een dossier flink afgenomen. Waar het eerder een half jaar duurde, duurt het nu nog een paar maanden.’ Collectief Schuldregelen werkt bij voorkeur met saneringskredieten. ‘Tegen betaling van een percentage van de totale schuldenlast kopen we de schuld bij schuldeisers af. Mensen hebben daardoor nog maar één schuldeiser over: de gemeente. Daarmee nemen we direct veel stress weg. Hoe meer schuldeisers meedoen, hoe beter dat gaat lukken. Een keer hadden we een schuldenregeling in één dag rond omdat alle zes schuldeisers waren aangemeld bij Collectief Schuldregelen. Voor mensen met schulden is snelheid belangrijk. Ze vragen niet voor niets hulp. Hoe sneller ze duidelijkheid krijgen, hoe kleiner de kans op uitval en hoe eerder ze hun leven weer kunnen oppakken.’ Door de aanpak ontstond ook een betere samenwerking tussen de gemeenten en alle aangesloten partijen. ‘Er zijn kortere communicatielijnen, en er kan snel geschakeld worden bij vragen. Daarnaast zijn wij beter op de hoogte van elkaars werkwijze.’

Woningcorporatie Inmiddels zijn 55 schuldeisers aangesloten bij Collectief Schuldregelen, onderverdeeld in landelijke organisaties zoals energiebedrijven en zorgverzekeraars, en lokale partijen waaronder woningcorporatie Zayaz uit Den Bosch. De woningcorporatie werd 2 jaar geleden door de gemeente benaderd om mee te doen. Maran Martens is incassoconsulent van woningcorporatie Zayaz. Ze is blij met de nieuwe werkwijze: ‘We voelen een maatschappelijke verantwoordelijkheid voor onze huurders en willen voorkomen dat schulden zo ver oplopen dat ontruiming de enige oplossing is. Door Collectief Schuldregelen weten huurders sneller waar ze aan toe zijn. En wij ook.’ Voor Martens en haar collega’s zorgde Collectief Schuldregelen voor een verlichting van de werkdruk. ‘De briefafhandeling met de schuldregelaars van de gemeente was altijd een hele klus. We krijgen nu op dinsdag een Excellijst met huurders (of voormalige huurders die met betalingsachterstand vertrokken zijn), waarop we dan het saldo invullen en aangeven of we akkoord gaan met een betalingsvoorstel. Op vrijdag krijgen we een beslislijst van huurders met wie een akkoord is bereikt en weten we wat we gaan ontvangen. Dat werkt heel efficiënt.’