Gezamenlijke richting Duidelijke communicatie is cruciaal, zegt hij. ‘Wat je nog weleens ziet, is de neiging om het af te doen met iets als: dat moet nu eenmaal van Europa. Of: zo zit het juridisch, daar kunnen we niets aan doen. Maar dat is veel te oppervlakkig. Je moet altijd kunnen uitleggen waarom die regels dan op die manier zijn opgesteld. Namelijk om de biodiversiteit en de natuur te beschermen. Om voldoende water van goede kwaliteit te behouden. Je moet altijd weer terug naar die waarden, want alleen op basis van die waarden kun je de verbinding met elkaar zoeken. Hoe moeilijk dat ook is.’ Na verloop van tijd merkte Doosje dat er een gezamenlijke richting ontstond. ‘Het is natuurlijk niet zo dat iedereen zegt: oké, nu weten we wat verstandig is, dat gaan we doen. Maar iedereen raakte er wel van doordrongen dat er in elk geval iets moest gebeuren. De vraag bleef alleen wat dan precies, en in welk tempo.’

Ter discussie Er was voor Doosje soms ook een grens aan het geduld. ‘Op dit dossier werden wetenschappelijke modellen weleens ter discussie gesteld. Als mensen feiten en cijfers niet geloven, dan houdt het wel een beetje op. Maar zelfs dan moet je proberen uit te leggen waarom modellen misschien geen absolute waarheid zijn, maar wel het beste wat we hebben.’ Doosje is van mening dat je slecht nieuws maar beter zo vroeg mogelijk kunt brengen, als ambtenaar. ‘In ons geval betekende dat: als we nieuwe informatie binnenkregen, bijvoorbeeld over de staat van de natuur, dan informeerden we de politieke leiding zo snel als we konden. We zeiden: dit komt er op ons af en dat ziet er niet best uit. We zeiden er ook bij dat we inhoud en omvang nog niet precies wisten, maar dat we het alvast wilden aankondigen. Daarna gingen we de verschillende scenario’s uitwerken.’ Zo’n actieve houding vergt natuurlijk wel enige moed. ‘Maar voor mij is die houding vanzelfsprekend,’ zegt Doosje. ‘Het is wat ik versta onder ambtelijk vakmanschap. Als ambtenaar doe je datgene wat de politieke leiding in staat stelt om haar werk goed uit te voeren. Daar hoort bij dat je alle feiten en cijfers op tafel legt, dat je alle omstandigheden en risico’s in kaart brengt. Vroegtijdig signaleren is gewoon de basis van ons werk. Bij ons was dat de normale gang van zaken.’

Beste informatie Doosje raadt ambtenaren aan zich voor te stellen dat zij de politieke leiding hadden. ‘Dan zou jij dit toch zelf ook allemaal willen weten? Misschien word je er namelijk wel op bevraagd, in een later stadium, en dan kun je in elk geval anticiperen. Voor de ambtelijke leiding gaat het erom dat je een cultuur creëert waarin mensen zich vrij voelen om dit te delen. Om het erover te kunnen hebben met elkaar. Wat is de betekenis van dit nieuws, de impact, wat weten we wel, wat weten we nog niet? Als het heel technisch was, kon bij ons de desbetreffende ambtenaar ook aanschuiven bij het overleg met de minister. Alles om de beste informatie aan te dragen.’ Dit is niet alleen aan de ambtenaar, benadrukt Doosje. ‘Het is ook aan de ambtelijke leiding om keer op keer duidelijk te maken wat je belangrijk vindt. Dat je openstaat voor kritische geluiden. Dat je het kunt delen als je ergens mee zit. En dat kan al voordat je zelf een conclusie hebt getrokken. Neem je collega’s mee in de morele dilemma’s, spreek je uit. Dat heb ik zelf altijd proberen te stimuleren. Al ben ik natuurlijk niet degene die kan beoordelen of dat ook duidelijk was voor iedereen, dat zou je aan de mensen zelf moeten vragen. Het is in elk geval altijd mijn intentie geweest.’