Doelgroep aan tafel Ethan Voerman is aangehaakt vanuit Klimaatverbond. In opdracht van DuurzaamDoor deed Klimaatverbond samen met LSA Bewoners en Sterk uit Armoede onderzoek naar participatie van mensen in armoede. Ethan: ‘Afgelopen jaren hebben gemeenten en andere overheidsinstanties veel initiatieven opgetuigd rond energie en armoede. Ondanks alle goede bedoelingen, vaak zonder succes. Wij keken naar wat nodig is om deze groep te bereiken. De belangrijkste conclusie van ons onderzoek was: ga met elkaar in gesprek. Want overheden praten nog steeds vooral over mensen in plaats van met mensen, waardoor communicatie en beleid niet aansluiten. Toen we een bijeenkomst organiseerden tussen gemeente­ambtenaren en ervarings-deskundigen van Sterk uit Armoede zagen we dat kwartjes vielen.’ Djoera: ‘Participatie is iets anders dan zelf een beleid maken en dat dan voorleggen aan je doelgroep. Bij participatief beleid moet de doelgroep vanaf het begin aan tafel zitten, zodat het ook hun beleid is. Anders gaat het niet werken.’

Vrijblijvendheid eraf Onder de vlag van DuurzaamDoor deed Klimaatverbond ook mee aan onderzoek naar jongeren, samen met Leren voor Morgen en jongerenorganisaties als KEK, JKB en JongRES. Ethan: ‘Jongeren zijn de toekomstige generatie. We hebben het over hun wereld, maar ze praten niet of nauwelijks mee. Daar lopen veel organisaties tegenaan. Uit ons onderzoek werd nog maar eens duidelijk hoe lastig het is om jongeren te bereiken. Want de jongere bestaat niet, het is geen homogene groep. Het is ook een groep die het druk heeft met het opbouwen van hun leven, waardoor ze andere prioriteiten stellen. Een aanbeveling is dat jongeren structureel een plek aan tafel krijgen en dat ze daarvoor een vergoeding ontvangen. De vrijblijvendheid moet ervan af.’ Ook minderheden in de samenleving doen nog nauwelijks mee. Djoera: ‘Uit onderzoek naar inclusieve participatie werd ook hier duidelijk dat je op pad moet om mensen te bereiken. Werk samen met sleutelfiguren om hun achterban te bereiken. Neem de doelgroep al vanaf de tekentafel mee in je beleid, luister naar hun perspectief en maak mensen mede­verantwoordelijk.’ En nu is het tijd om met al die inzichten ook daadwerkelijk in praktijk te brengen, stelt hij. Want ook al lijkt de boodschap simpel: ga met elkaar in gesprek, de dagelijkse praktijk is weerbarstig. ‘We moeten niet alleen schrijven, maar het ook gewoon doen, bijvoorbeeld met pilots en experimenten en zo al doende leren en vooruitkomen, samen voorbeelden creëren.’

Inspirerende sprekers Op 29 oktober 2024 vond het eerste doe-event plaats: het DuurzaamDoor Dialoogdiner, mede georganiseerd door Milieu Centraal, LSA Bewoners en de Alliantie Inclusieve Energietransitie (AIE). In buurthuis de Witte Vlinder in Amersfoort kwam een bont gezelschap van ambtenaren, organisaties, ervarings­deskundigen en vertegenwoordigers van doelgroepen bij elkaar om elkaar te leren kennen en in gesprek te gaan, waarbij na elke gang van plek werd gewisseld. Tussendoor waren er inspirerende sprekers, zoals Habib El Kaddouri (Samen­werkings­verbond Marokkaanse Neder­landers en de Alliantie van Inclusieve Energietransitie) die zich sterk maakt voor een inclusie van kwetsbare groepen, onder meer door gebruik te maken van sleutelfiguren in de gemeenschap. Sleutelfiguren zijn verbinders en in staat om verhalen te vertellen die aanslaan. Hij had een waslijst aan goede redenen waarom reguliere communicatie niet werkt. Er is bijvoorbeeld nog altijd een taalbarrière, zeker als het over processen en aanvragen gaat. ‘Persoonlijke communicatie is ook veel effectiever dan digitale informatie. In de islamitische cultuur kan de moskee een ingang zijn,’ vertelt Habib. ‘En laat je boodschap ook aansluiten bij de doelgroep. Vanuit het islamitische geloof is het bijvoorbeeld belangrijk om goed om te gaan met Moeder Aarde.’