Voedselinitiatieven in kaart
Tekst Dave Schut Beeld Social Handprint
Met behulp van Social Handprint brengt de gemeente Amsterdam in kaart wat maatschappelijke initiatieven opbrengen. Dit maakt het werk van programmamanager voedselstrategie Loes Leatemia een stuk makkelijker. Samen met Gerda Deekens van Social Handprint vertelt ze hoe dit werkt.
‘Social Handprint maakt waarden inzichtelijk’
Gemeente Amsterdam heeft dit jaar een subsidie verstrekt aan voedselinitiatieven via Social Handprint: de Impuls Voedsel Amsterdam, een regeling om lokale voedselinitiatieven financieel te steunen. Loes: ‘Veel van de initiatieven waar wij als gemeente mee samenwerken, hebben een vergelijkbare missie: gezond, duurzaam en betaalbaar voedsel voor alle Amsterdammers. Dit gaat niet alleen om het aanbieden van voedselpakketten, maar ook om bijvoorbeeld samenwerking rond een moestuin of een coöperatieve supermarkt.’ Wat ze kenmerkt is dat ze meerdere maatschappelijke waarden tegelijkertijd hebben, zegt Loes. ‘Naast voeding ook gezondheid, sociale cohesie, armoedebestrijding en het tegengaan van eenzaamheid. Social Handprint maakt die waarden inzichtelijk. En dat maakt voor de initiatieven zelf bijvoorbeeld de verantwoording richting geldverstrekkers – zoals fondsen, de overheid (zoals wijzelf als gemeente) of misschien wel commerciële partijen – een stuk makkelijker. Dat was voor ons dan ook een belangrijke afweging om met Social Handprint subsidie te gaan verstrekken.’
Handprint Meting Gerda is een van de directeuren en oprichters van Social Handprint. ‘Wij zien het als onze missie om maatschappelijke waarden leidend te maken in de economie,’ vertelt ze. ‘Daarvoor hebben we een eigen methodiek ontwikkeld. De Social Handprint visualiseert en monetariseert de bijdrage van initiatieven aan zeventien verschillende ontwikkelingsdoelen. Ook wel bekend als Sustainable Development Goals. Daarvoor hoeven organisaties alleen een vragenlijst in te vullen. Achter iedere SDG zit een indicator, en daar is weer een bedrag aan gekoppeld. Gebaseerd op maatschappelijke kosten-batenanalyses en wetenschappelijke rapporten. Zo kunnen we in kaart brengen hoe deze initiatieven bijdragen aan een sociaal en duurzaam Nederland op basis van de SDG’ en in euro’s.’ Social Handprint biedt de gemeente Amsterdam een eigen platform. Gerda: ‘Dat is een van de tools die een overheidsinstantie bij ons kan afnemen. Op dit platform staan een kleine 700 organisaties. Met heel overzichtelijk vermeld de waarden die zij leveren. Loes vult aan: ‘Vanuit de directie Onderzoek en Statistiek hebben we een voedselmonitor opgezet. Deze monitor bevestigt de ervaring die we via Social Handprint al opdeden: voedselinitiatieven leveren meervoudige waarde. Het zou mooi zijn om de waardecreatie van initiatieven als deze breder bekender te maken. Zodat mogelijke samenwerkingspartners kunnen zien waar gemeenschappelijke doelen zitten. Zo zou er meer samenwerking kunnen ontstaan ook met de doelen die de gemeente nastreeft. Al is de vrijheid van elk initiatief natuurlijk van groot belang. Daar gaan wij ons als gemeente niet in mengen.’
Loes Leatemia
‘DuurzaamDoor helpt een duurzame samenleving mogelijk te maken. We selecteren vraagstukken en bouwen netwerken van mensen met verschillende perspectieven, drijfveren en expertisen. Binnen de netwerken scheppen we ruimte, werken we samen en brengen we beweging. De initiatieven die binnen de netwerken ontstaan, zijn er zeer bij gebaat dat de waarde kan worden geduid en gevisualiseerd in termen van SDG’s en euro’s. Herkenbare taal en beelden als smeerolie voor samenwerking! Daarom ondersteunt DuurzaamDoor de toepassing van de Social Handprint.’
Gerda Deekens
Handprint Meting Gevraagd naar een voorbeeld van een concrete toepassing van de Social Handprint zegt Gerda: ‘Met een Handprint Meting kun je als initiatief een impuls aanvragen. De Voedsel Impuls met de gemeente Amsterdam is zo’n voorbeeld. Zo’n aanvraag kan zijn een extra kas voor meer planten. Of een training voor de mensen die je in dienst hebt. Of communicatiewensen. Daarna kun je, aan de hand van de Handprint, ook weer laten zien wat deze investering heeft opgeleverd.’ Je kunt het vergelijken met een financiële rapportage, zegt ze. ‘Ieder jaar start je met een prognose van je maatschappelijke waarde voor dat jaar. Daarvoor vul je een vragenlijst in met wat je van plan bent dat jaar te gaan doen. Halverwege het jaar kijk je of je op de goede weg bent. En aan het eind van het jaar kun je het rendement daadwerkelijk vaststellen door aan te geven wat je daadwerkelijk hebt gedaan. Als je eenmaal geregistreerd staat op het platform en je een Handprint Meting hebt gemaakt, kun je die ieder jaar opnieuw “kopiëren” en hoef je dus niet alles iedere keer opnieuw in te vullen.’
Minder werk Ook de gemeente Amsterdam heeft zo minder werk, zegt Loes. ‘Social Handprint ontzorgt ons. Een subsidieregeling opzetten kost veel werk, maar via de Handprint Impuls is dat makkelijker. Een initiatief in Amsterdam dat op Social Handprint Amsterdam staat en een Handprint Meting heeft, kan direct een Impuls aanvragen. Binnen 10 dagen is die aanvraag beoordeeld en bij een positief oordeel, staat het geld dan ook op de rekening. Het helpt de gemeente ook met evalueren. We zien in een overzichtelijk rapport hoe die subsidie maatschappelijk gerendeerd heeft. Al willen we, zoals gezegd, niet te veel druk leggen op de maatschappelijke initiatieven om rapportages te leveren. Maar dat maakt Social Handprint zo nuttig: daar zit wederkerigheid in. De initiatieven zijn er zelf ook blij mee, omdat ze onderdeel worden van een netwerk.’
‘Er zit weder- kerigheid in Social Handprint’
Landelijk platform Er is ook een landelijk platform voor lokale voedsel-initiatieven op Social Handprint, Voedsel van Dichtbij. Gerda: ‘Dat wordt gesteund door RVO, het programma DuurzaamDoor. Daar staan inmiddels 375 voedselinitiatieven op uit heel Nederland. Zij hebben een enorme impact in de voedseltransitie. Naast gemeenten kunnen ook bedrijven en fondsen hierin investeren via een Handprint Impuls om zo deze organisaties toekomstbestendig te maken.’ ◼
Deel dit artikel