Nieuwe kennis verspreiden
DuurzaamDoor werkt aanstekelijk
Tekst Ellen Röling Beeld Hilbert Krane
De afgelopen jaren stond DuurzaamDoor aan de wieg van nieuwe kennis en innovatieve samenwerkingsvormen om de transitie te versnellen. Het is nu zaak die kennis te verspreiden en de toepassing ervan op te schalen. Samen met de onderzoekers van de NSOB Denktank koos DuurzaamDoor voor een aanstekelijke aanpak.
Volgens Jessie en Martin is verspreiding van kennis niet het einde van een ontwikkeltraject, maar een mooie en natuurlijke manier om meer kennis te creëren
‘Wat wil je verspreiden, wie doet het en waar komt het terecht?’
‘Iets wat aanstekelijk is, verspreidt zich supersnel,’ vertelt onderzoekster Jessie Samwel. ‘Denk aan een virus, maar ook aan aanstekelijk lachen. Hoe dan ook, aanstekelijkheid zorgt dat je iets wel tot je moet nemen.’
Metaforen De Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) is een interuniversitair instituut voor opleiding en onderzoek rond bestuurskundige thema’s. Onder leiding van onderzoeksdirecteur Martin Schulz onderzocht de NSOB Denktank hoe je aanstekelijkheid kunt gebruiken om kennis te verspreiden. Daarbij baseerden ze zich op wat de wetenschappelijke literatuur zegt over verspreiden en opschalen, bijvoorbeeld in virologie of gedragsbeïnvloeding. Dat leidde tot acht vormen van aanstekelijkheid die zijn vertaald in metaforen of vormen van verspreiding.
Megafoons en memes Martin: ‘Bij verspreiding heb je drie knoppen waar je aan kunt draaien: wat wil je verspreiden, wie doet het en waar komt het terecht? De klassieke strategie is je idee aantrekkelijk verpakken en via kanalen onder je relaties en andere doelgroepen verspreiden: de megafoon en injectienaald. Maar aanstekelijkheid kent ook de vorm van het laten groeien van nieuwe initiatieven, zoals in een kas. Denk hierbij aan de Communities of Practice van DuurzaamDoor. Ook kun je samenwerken met influencers die jouw idee verspreiden of misschien wel viraal laten gaan via nieuwe kanalen naar nieuwe doelgroepen, waarbij ze zelf de vorm en inhoud aanpassen (memes).’ ‘Met de metaforen bieden we DuurzaamDoor perspectieven op aanstekelijke verspreidingsvormen die tot de verbeelding spreken afhankelijk van je doel of de situatie,’ vertelt Jessie. ‘Het gevaar van de klassieke aanpak (de megafoon) is dat het een maakbaarheid suggereert. Maar je hebt geen invloed op wat de ontvanger met de boodschap doet. Voor je het weet wordt het roeptoeteren, en luistert niemand meer. Wij kijken daarom naar verschillende vormen. Maar elke vorm of metafoor heeft voor- en nadelen. Het gaat dus om passende keuzes maken en doseren.’ Martin vult aan dat verspreiding in hun optiek niet het einde van een ontwikkeltraject is, maar een mooie en natuurlijke manier om meer kennis te creëren. ‘Als je kennis naar nieuwe plekken brengt, kan dat tot nieuwe vruchtbare activiteit leiden, waardoor nieuwe vormen en nieuwe kennis ontstaan. Voor verdere kennisontwikkeling kun je dus kiezen voor een focus op verspreiding en opschaling.’ ◼
De NSOB presenteert de metaforen – niet met de megafoon – tijdens het DuurzaamDoor-congres op 20 januari 2025 (https://www.duurzaamdoor.nl/duurzaamdoor-event). Een essay over dit onderwerp verschijnt zo spoedig mogelijk daarna.
Deel dit artikel