In de afgelopen 8 jaar zag Duurzaam­Door dat mensen met elkaar verbinden effectief is om beweging te krijgen rond transitiethema’s. En ook dat resultaten beklijven als ze landen in concrete projecten in de regio. In transitieland wordt de gebiedsgerichte aanpak steeds vaker genoemd als effectief, zeker bij vraagstukken die muurvast lijken te zitten en waar de gebruikelijke aanpakken niet werken. Maar hoe je lokale of regionale samenwerking succesvol organiseert, daarover is nog weinig kennis. ‘In alle transitievraagstukken waar mensen boos zijn en ongemakkelijk naar elkaar zitten te kijken, en roepen dat de ander iets moet doen, kan Systems Convening de oplossing zijn,’ stelt adviseur Cees Anton de Vries. Samen met collega Rembrandt Zegers is hij de trekker van de CoP RTW, op uitnodiging van René Bruijns, de verantwoordelijke tafelsecretaris van DuurzaamDoor.

Systemisch werk ‘Met Systems Convening neem je als burger, ambtenaar of ondernemer verantwoordelijkheid voor het behalen van resultaten in de regio,’ resultaten die je in je eentje niet voor elkaar krijgt, zegt Cees Anton. ‘De kern van Systems Convening is dat je het systeem het werk laat doen. Je zet dus niet met geld, kennis, macht of inspiratie van buiten de beweging in gang, maar je creëert hefboomwerking door slim het systeem uit te nodigen. Je zorgt dat de regio zelf verantwoordelijkheid gaat nemen om de resultaten te behalen.’ Een belangrijk doel van de CoP RTW is het vak van Systems Convener vormgeven, verder professionaliseren en uitdragen. De keuze voor de Community of Practice als werkvorm past daar prima bij, aldus Rembrandt: ‘De CoP komt oorspronkelijk uit de IT. Daarin zet je specialisten bij elkaar die al doende, in verbinding met elkaar nieuwe functionaliteiten of toepassingen ontwikkelen.’ De CoP RTW is afgelopen voorjaar van start gegaan en komt – gedurende een periode van 3 jaar – 5 keer per jaar bijeen. In de eerste bijeenkomsten lag de focus op het persoonlijke en op bewustwording over waar het bij Systems Convening om draait. Rembrandt: ‘Deelnemers helpen verbinding te maken geeft gelijk de ervaring hoe ze een beweging in gang kunnen zetten. Daarvoor moeten ze zich ook bewust zijn van hun eigen rol en inbreng, en bijvoorbeeld niet te snel oordelen, reageren of handelen op basis van hun positie of uit gewoonte. Ambtenaren zijn geneigd om snel “nee” te zeggen tegen initiatieven die niet binnen het beleid passen. Maar het wordt interessant als er ruimte is om te beseffen dat het beleid niet altijd ondersteunend is. Wat is dan wel mogelijk? Je moet daarvoor zicht hebben op het krachtenveld waarin je opereert, waar ook de natuur deel van uitmaakt. Ook het krachtenveld dat zich in jezelf afspeelt en waarmee je invloed hebt op anderen, is van belang. Denk aan je eigen vooringenomenheid of gevoelens van woede of frustratie. Om dat voelbaar te maken hebben we onder meer systemisch werk gedaan, een methodiek die ook in managementtrainingen vaak wordt gebruikt. Zo werden de deelnemers zich (nog) beter bewust van wat hoe alles met alles verbonden is en elkaar beïnvloedt. Ook kijk je daardoor heel anders naar wat je zelf doet.’ In de laatste bijeenkomsten van dit jaar in december is het tijd om aan de slag te gaan met de casussen. Het is de bedoeling dat deelnemers het werk uitvoeren binnen hun eigen regionale netwerk. Dat zijn de regionale transitiewerkplaatsen. De Community of Practice is de moederwerkplaats waar ervaringen en expertise worden gedeeld, waar de deelnemer vervolgens regionaal mee verder kan. Waarna ze de resultaten daarvan ook weer terug leggen in de CoP om er met elkaar van te leren.