Stop met zenden

Burgerperspectief. Het klinkt sympathiek. Mensgericht. Democratisch verantwoord. En als we eerlijk zijn: het klinkt ook een beetje als iets waar je een beleidsnotitie over schrijft voordat je weer doorgaat met “gewoon beleid maken”. Maar dat kan dus niet meer. Niet alleen omdat het niet werkt. Maar omdat het steeds zichtbaarder, voelbaarder en meetbaarder wordt dat het niet werkt. Participatie raakt sleets als het losstaat van echte betrokkenheid. En ja, dat voelt de overheid. In reacties, in weerstand, in wegblijven. En soms letterlijk: ‘Je hebt zeker subsidie gekregen?’ is de openings­zin die sommige onderzoekers al krijgen bij binnenkomst in de wijk. In dit nummer van Publiek Denken staan we stil bij die frictie. We verkennen wat het eigenlijk vraagt om het burgerperspectief serieus te nemen. En dan hebben we het dus niet over “meer participatie ”. Utrecht kwam erachter dat minder soms beter is – mits je het goed doet. Geen standaard trajecten meer waarin bewoners het plan nog net even mogen inkleuren, maar eerst naar buiten, vragen stellen, ruimte laten. Niet als trucje, maar als manier van werken. Dat vraagt wat. Van ambtenaren, bestuur­ders, onderzoekers. Van ons allemaal. Het betekent: je aannames parkeren, je eigen gelijk even op pauze zetten, en de boel openlaten. Wageningen laat zien hoe kwetsbaar dat is – als je sommige stemmen mist, krijg je snel gedoe. Mook en Middelaar bouwde daarom bewust aan heldere spelregels en gelijkwaardigheid. Geen grootstedelijke toolkit, maar gewoon: aanspreekbaar zijn. Elkaar in de super­markt tegenkomen helpt ook. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor de vraag hoe het dan wel kan. De Barometer Burgerparticipatie, ontwikkeld door uitgever Publiek Denken in samen­werking met onderzoeksbureau Invior, brengt dit jaarlijks in beeld. Geen ranglijst met winnaars en verliezers, maar een spiegel: hoe ervaren burgers en gemeenten zelf de participatiepraktijk?