De wijk in Aan de Universiteit Leiden leidt Margaret Gold momenteel het project Leiden City of Neighbourhood Knowledge. ‘Vanaf het begin hebben we dat cocreatief gedaan, door te kijken welke vragen en kwesties leven bij mensen in de stad. Wij zoeken intussen de link met beleidsprocessen en ontwikkelingstrajecten, zodat de kennis en inzichten die we in het onderzoek opdoen, gelijk kunnen leiden tot iets en niet ongebruikt blijven liggen.’ Anders dan anders, zegt Gold. ‘Meestal wanneer je een subsidieaanvraag doet, heb je je onderzoeksvraag al klaar. Maar hier willen we die laten komen vanuit mensen in de wijk. De centrale vraag voor ons is: hoe geef je samenwerking vorm tussen de samenleving, wetenschap en beleidsmakers, op een gelijkwaardige manier?’ Ze vervolgt: ‘Mensen hebben heel veel kennis die vaak niet zichtbaar is voor de wetenschap. Stel, je meet de luchtkwaliteit. Naast de officiële metingen kunnen mensen zelf meedoen met eigen sensoren en, heel belangrijk, zij beschikken over contextuele informatie. Blijkt er hogere luchtvervuiling gemeten te zijn en weet een omwonende dat te verklaren door een buurman die aan het barbecueën is, of een leverancierswagen van de supermarkt die lange tijd met lopende motor blijft staan, dan wordt het echt interessant: als je dat weet, kun je beter beleid invoeren.’

Impact Het werk van de Universiteit Leiden laat goed de waarde zien van burgerwetenschap, vindt Schmitz, en zo zijn er nog meer kennisinstellingen die het goed oppakken. ‘Het landt bij veel universiteiten omdat die meer dan voorheen bezig zijn met hun maatschappelijke impact.’ Gold ziet bij de universiteit vooral veel jonge collega’s met interesse in citizen science. ‘De nieuwe garde is innovatief en is gepassioneerd om verandering teweeg te brengen.’ Geen gebrek aan goede wil en ook de kaders liggen er, maar tegelijkertijd zijn er veel uitdagingen. Allereerst aan de institutionele kant. ‘De cycli van wetenschap, beleid en burgers matchen niet,’ constateert Gold. ‘Tussen subsidie en projectontwikkeling kan twee jaar zitten, terwijl gemeentelijke cycli vier jaar duren. Dat kan botsen en daardoor kunnen projecten vertragen of zelfs langzaam uitdoven. We moeten proberen daar een soepele, continu lopende driehoek van te maken.’ Hoewel het vertrouwen in de wetenschap relatief hoog is in Nederland en de afgelopen jaren gestegen, merkt Gold toch een mate van terughoudendheid bij burgers. ‘De afstand is gegroeid. Soms wil je dat er meer vertrouwen is in de wetenschap, maar andersom moeten wetenschappers net zo goed meer vertrouwen hebben in de samenleving en de zorgen van mensen serieus nemen.’ Schmitz vult aan: ‘Ik vind de discussie over vertrouwen in de wetenschap soms heel plat. In beleidskringen wordt vaak geroepen dat men de wetenschap meer moet vertrouwen, maar ik weet niet of je dat zomaar kunt stellen. Je moet de wetenschap niet blind vertrouwen; je hebt goede en slechte wetenschap, daarbij is kritiek alleen maar goed. Ik zou eerder willen zeggen dat we kwalitatief goede data moeten vertrouwen.’