Regie

Digitalisering is allang geen technisch vraagstuk meer. Het is de onderlaag van ons publieke handelen geworden – van beleid tot burgercontact, van veiligheid tot vertrouwen. Toch heeft de overheid te lang gedacht dat digitalisering iets is dat je erbij doet: een beetje efficiënter, een beetje handiger. Maar de werkelijkheid is urgenter. Hackers leggen gemeenten plat, techreuzen bepalen onze infrastructuur en AI schuift onzichtbaar onze besluitvorming binnen. De digitale samenleving vraagt om iets dat we te lang hebben uitgesteld: regie. Want digitalisering raakt niet alleen systemen – het raakt wie wij zijn, wat we belangrijk vinden, en wie mee kan doen. Wie geen smartphone heeft, raakt afhankelijk. Wie buiten de norm valt, wordt niet herkend. Wie zijn data toevertrouwt aan een ondoorzichtige machine, verliest grip op zijn bestaan. Regie gaat dus niet over techniek, maar over waarden: toegankelijkheid, rechtvaardigheid, transparantie. De overheid begint dit steeds beter te beseffen. De Nederlandse Digitaliserings­strategie (NDS) wil daar verandering in brengen. Niet door nog een beleidsnota te schrijven, maar door samenwerking af te dwingen tussen rijk, provincies, gemeenten en uitvoeringsorganisaties. Alleen als we onze digitale infrastructuur als een publiek goed behandelen – vergelijkbaar met wegen, water en lucht – kunnen we weerbaar blijven in een wereld waarin technologie niet neutraal is. Maar regie mag niet ophouden bij de overheid. Banken, zorgverzekeraars, nutsbedrijven en digitale platformen maken allang deel uit van de vitale infrastructuur van onze samenleving. Zolang publieke waarden daar optioneel zijn, blijft onze digitale autonomie kwetsbaar. De vraag is niet alleen of de overheid regie neemt – maar ook wanneer we anderen verplichten datzelfde te doen.