Zoektocht naar de ziel

Tekst Dave Schut Beeld Manuela Fun

We hebben behoefte aan transparantie, maar ook aan geslotenheid. Wat zegt dit over de Nederlandse samenleving? Manuela Fun start in samenwerking met hoofdredacteur Asha Narain van Publiek Denken een podcast om dit te onderzoeken.

Manuela Fun: ‘Transparantie is veel meer dan een doel op zichzelf’

‘Samen bepalen wat openheid in de toekomst betekent’

Met de podcast De kunst van transparantie wil Fun een diepere laag aanboren. Als aanvulling op alle technische en beleidsmatige invalshoeken die er al zijn. ‘We zeggen vaak dat we voor een open samenleving zijn. Dat zit diep in de Nederlandse cultuur. Tegelijkertijd zien we ook die andere kant. Voorzichtigheid. De angst om fouten te maken, om fouten toe te geven.’ De podcast biedt een filosofische en sociologische benadering. ‘Samen met host Asha Narain, hoofdredacteur van Publiek Denken, ga ik uitzoeken wat er onder de oppervlakte speelt. Onder de feiten en regels. Om te ontdekken hoe we ons verhouden tot openbaarheid, maar ook wie we zijn – als overheid en als samenleving.’

Zoektocht De serie bestaat uit tien afleveringen. Iedere aflevering gaat over een specifiek thema. ‘In aflevering twee nemen we bijvoorbeeld de historische wortels van onze omgang met openheid in Nederland onder de loep. Verder komen de prijs van openheid, de invloed van technologie en openheid in tijden van crisis aan bod. We doen het samen met onze gasten, waaronder wetenschappers, journalisten, maatschappelijke partijen en politici. Door al die verschillende kanten te belichten hopen we een beeld te schetsen van hoe wij als samenleving kijken naar transparantie.’ Fun noemt het een zoektocht naar de ziel van Nederland. ‘Ik denk dat elk land een andere dynamiek heeft, want elk land heeft een eigen cultuur. De normen en waarden binnen die cultuur zie je terug in de omgang met openbaarheid. Het lijkt me heel interessant en leerzaam om daar in te duiken.’ Voor Fun is transparantie veel meer dan een doel op zichzelf. Transparantie biedt ook een spiegel. ‘Het is niet alleen een bestuurlijk thema. Transparantie gaat ook over de vraag hoe we omgaan met macht, verantwoordelijkheid, kwetsbaarheid en vertrouwen. Als je weet waar we bescherming zoeken of juist durven te vertrouwen, en hoe onze geschiedenis ons gevormd heeft, ontstaat er ruimte om andere keuzes te maken.’ Voor de luisteraar wordt het thema zo veel tastbaarder, hoopt Fun. ‘Openbaarheid raakt ons allemaal, ook in ons persoonlijk leven. Een individu moet net zo goed keuzes maken: sommige dingen houd je liever voor jezelf, andere dingen deel je graag. Het is dus ook gewoon iets menselijks.’

Festival Eind 2026 loopt het programma Open Overheid af. Het wordt afgesloten met een festival. ‘Het wordt geen congres,’ benadrukt Fun. ‘Bezoekers gaan niet achteroverleunen tijdens plenaire sessies. Het is juist de bedoeling dat iedereen actief deelneemt.’ Het festival brengt iedereen samen die werkt aan een open overheid: ministeries, gemeenten, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, journalistiek, wetenschap en onderwijs. ‘Denk aan luisterkamers met persoonlijke verhalen, een spiegelzaal die je confronteert met je eigen rol, kunstwerken, een cocreatiemuur waar ideeën letterlijk zichtbaar worden.’ ‘We gaan veel van elkaar leren,’ zegt Fun. ‘Ik kan er nog niet te veel over kwijt, maar ik weet al wel dat het vernieuwend en inspirerend gaat worden. Ik hoop dat bezoekers naar huis gaan met meer dan inspiratie. De podcast en het festival zijn geen eindpunt, maar een uitnodiging: samen bepalen wat openheid in de toekomst betekent.’ ◼

Deel dit artikel