

BIDN
Samenwerken voor een betere samenleving
Tekst Pieter Verbeek Beeld BIDN
Op 15 mei vond in het Gooiland Hotel in Hilversum de relatiedag van het Inlichtingenbureau plaats, sinds 1 juli verder als het Bureau InformatieDiensten Nederland (BIDN). Onder het motto ‘We hebben elkaar nodig’, kwamen bijna driehonderd vertegenwoordigers van gemeenten, ministeries en andere ketenpartners samen. Het doel? Elkaar inspireren, ervaringen delen, en vooral: samenwerken aan betere ondersteuning van inwoners. ‘Want alleen door samen op te trekken, kunnen we burgers de juiste hulp bieden, op het juiste moment.’
‘Waarom delen we die informatie niet eerder?’
Het centrale thema van de dag, Samenleving in beeld, weerspiegelde de missie van BIDN om overheidsinformatie slimmer in te zetten. In een tijd waarin het sociaal domein complexer wordt, is het noodzakelijk om elkaar beter te begrijpen en te benutten. In presentaties en deelsessies deelden deelnemers praktijkvoorbeelden, successen, maar maakten ze ook knelpunten bespreekbaar. Zo ontstonden er mooie gesprekken over hoe we de samenleving niet alleen beter in beeld krijgen, maar ook rechtvaardiger en toegankelijker kunnen maken.
Complexiteit verminderen Een ander belangrijk doel van de relatiedag was het bijstellen van het beeld dat leeft over BIDN. Nog te vaak wordt gedacht dat de organisatie zich uitsluitend richt op het ondersteunen van gemeenten bij het verstrekken van uitkeringen. Het werk van het bureau beslaat echter een veel breder terrein: werk, inkomen, belastingen, zorg, schulden en onderwijs. ‘Daarmee is BIDN een essentiële partner voor gemeenten. We helpen hen om inwoners sneller en effectiever te ondersteunen,’ zei Bas Tuinenga, portefeuillemanager innovatie bij BIDN. Tuinenga benadrukte nog maar eens het belang van samenwerking om de complexe regelgeving voor inwoners begrijpelijker te maken. Hij gaf voorbeelden van situaties waarin verschillende instanties elk hun eigen definities hanteren, zoals bij subsidies voor een fiets of het aanvragen van huurtoeslag. Wanneer iemand bijvoorbeeld bijstand heeft aangevraagd bij een gemeente, moet deze bij de aanvraag van huurtoeslag bij diezelfde gemeente opnieuw aantonen dat hij of zij onder het bestaansminimum zit. ‘Waarom delen we die informatie niet eerder?’ vroeg Tuinenga zich af. ‘Als we elkaar vertrouwen en gegevens sneller delen, maken we het leven van de burger aanzienlijk eenvoudiger.’
‘De inwoner hoeft niets meer uit te zoeken’
De relatiedag van BIDN maakte een ding glashelder: samenwerking is geen luxe, maar noodzaak
Vermindering van lasten Een voorbeeld dat hij hierbij aanhaalt van hoe dit eruit kan zien, is het proces rondom kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Moesten inwoners voorheen hiervoor talloze formulieren invullen, nu hoeven ze alleen nog maar een keer een aanvraag voor kwijtschelding te doen. BIDN verzamelt vervolgens automatisch de benodigde informatie bij organisaties als UWV, Belastingdienst en RDW. De inwoner krijgt daarna een duidelijke terugkoppeling: komt wel of niet in aanmerking voor kwijtschelding. Als blijkt dat hij hiervoor in aanmerking komt, worden de lokale belastingen in de jaren daarna automatisch kwijtgescholden. Het is een concrete stap richting vermindering van administratieve last.
Naar een strategisch partnerschap Volgens Monique Thijssen, portefeuillemanager operations bij BIDN, is het tijd dat de organisatie op een andere manier bij gemeenten aan tafel komt. ‘Gemeenten kampen met personeelskrapte, terwijl de regeldruk alleen maar toeneemt. Wij willen gemeenten hierbij helpen door informatie efficiënt en verantwoord in te zetten, niet meer alleen als uitvoerende partij, maar als strategische partner die samen met gemeenten beleid vormgeeft.’ Daarbij zoekt de organisatie ook actief de samenwerking op met instanties als UWV, SVB en BKWI. Een voorbeeld van zo’n samenwerking is de Ondersteuning Inkomstenverrekening Bijstand (OIB), een gezamenlijk initiatief van BIDN, de gemeente Amsterdam en het ministerie. Mensen met een bijstandsuitkering hebben vaak wisselende inkomsten, bijvoorbeeld uit tijdelijk werk. Deze inkomsten moeten maandelijks worden verrekend met hun uitkering. Dat is een foutgevoelig proces, met het risico dat achteraf te veel betaalde bedragen worden teruggevorderd. ‘Dat wil je voorkomen – zeker bij mensen in een kwetsbare financiële situatie.’ Met OIB bieden we hiervoor een oplossing. De inkomsten worden automatisch verrekend, en inwoners hoeven geen loonstroken meer aan te leveren. Zo ontstaat er een juiste berekening van de uitkering. Dat geeft rust voor inwoners en minder regeldruk voor gemeenten. Precies waar we ons bij BIDN voor inzetten: eerder helpen, sneller handelen en beter ondersteunen.
Dezelfde visie delen De relatiedag bood ook ruimte aan partners die dezelfde visie delen. Evelien Meester, directeur van Stimulansz, sprak over het project Bereken Je Recht, dat met behulp van een formulier toegang geeft tot meerdere minimaregelingen, zoals bijzondere bijstand en fondsen voor sport of educatie. ‘We zijn nu met een aantal partijen, waaronder Nibud, de gemeente Utrecht en BIDN, bezig om dit nog gemakkelijker te maken voor de inwoner. Wij zorgen ervoor dat alle benodigde gegevens bij elkaar komen en de aanvraag op de juiste plek komt,’ legde ze uit. ‘De inwoner hoeft niets meer uit te zoeken. Wij regelen het.’ Toch zijn er nog obstakels. Een voorbeeld dat Meester noemt zijn de uiteenlopende definities die overheden hanteren. ‘Neem een auto als vermogensbestanddeel: de ene instantie telt het wel mee, de andere niet. Dergelijke verschillen zorgen voor onnodige verwarring en vertraging. Een gezamenlijke, eenduidige gegevensset zou veel problemen oplossen. BIDN kan hierin een leidende rol vervullen,’ benadrukte ze.
Inspiratie uit Vlaanderen Dat het anders kan, liet Menno Spaan van Haagse Beek zien tijdens zijn sessie over proactieve dienstverlening in Vlaanderen. Daar krijgt een burger automatisch waar hij recht op heeft, zonder een aanvraag in te hoeven dienen. Een voorbeeld is het groeipakket, waarin alle kindgerelateerde toeslagen zijn gebundeld en automatisch worden toegekend. Hierdoor ontvangen nu tweehonderdduizend kinderen extra ondersteuning, die anders was blijven liggen. Wat is de sleutel tot dit succes? Samenwerking aan de achterkant en veilige gegevensuitwisseling via de Kruispuntbank.
Onmisbare schakel die verbindt De relatiedag van BIDN maakte een ding glashelder: samenwerking is geen luxe, maar noodzaak. Om de burger beter van dienst te zijn, moeten overheden, instanties en uitvoeringspartners hun krachten bundelen. BIDN toont zich hierin een onmisbare schakel, die gegevens niet alleen verzamelt, maar vooral weet te verbinden. Thijssen: ‘Door de complexiteit weg te nemen bij de burger, ontstaat ruimte voor echte ondersteuning, precies op het moment dat het nodig is.’ Of zoals het motto van de dag luidde: we hebben elkaar nodig. ◼

Deel dit artikel