Ik ben op dit vlak een late bekeerling, maar het is wennen. Mijn ouders lazen thuis de Telegraaf en later het Sallands Dagblad. In mijn middelbare­schooltijd kocht ik dagelijks voor een kwartje de Volkskrant. Daarna volgden decennialang papieren abonnementen, en ik knipte er op los. Wat nu cloudopslag is, waren voor mij altijd schoenendozen en ordners vol krantenknipsels. Ik heb er nog een aantal op zolder staan. Het knisperende tijdperk nadert zijn einde. Het digitale bereik van dagbladen overstijgt inmiddels het lezersaantal van de gedrukte krant. Gemiddeld lezen 4 miljoen mensen dagelijks een of meer gedrukte kranten. De websites en apps houden dagelijks 5,7 miljoen nieuwsvolgers op de hoogte, aldus NDP Nieuwsmedia. Je hoeft niet helderziend te zijn om te zien dat dit verschil zal toenemen.

Beter een boek pakken Nu ik er zelf aan heb moeten geloven, kan ik niet anders dan positief zijn. De digitale krant neemt minder ruimte in beslag dan de papieren, zeker als je veel kranten bewaart. De foto’s komen mooier over. De linkjes bij de artikelen bieden vrijwel oneindige doorleesmogelijkheden. Toch heb ik vragen, bijvoorbeeld over de milieubelasting. Wordt een digitale krant dagelijks meer dan 30 minuten gelezen, dan is de footprint hoger dan die van een gedrukte krant. Bovendien vereisen digitale apparaten chemicaliën en schaarse metalen. Die metalen worden vaak gewonnen in landen met gebrekkige milieubescherming. Ik vraag me af hoe informatie het beste beklijft: gelezen vanaf papier of digitaal? Onderwijskundig adviseurs Elma Zijderveld en Gemma Corbalan Perez stellen op de website van de Universiteit Utrecht dat onderzoek laat zien dat studenten die teksten op papier lezen, hoger scoren op tekstbegrip dan degenen die dezelfde informatie van een scherm lezen. Als je jezelf iets eigen moet maken, kun je beter een fysiek boek of geprint artikel pakken. Dat draagt bij aan tekstbegrip en betekenis. Wanneer je je aan het oriënteren bent op de inhoud, iets niet diepgaand bestudeert of voor je plezier leest, kun je prima vanaf een beeldscherm lezen. Zorg er voor dat je de tekst met een duidelijk doel doorneemt en afleiding elimineert, adviseren zij. De Utrechtse onderwijskundigen geven aan dat je brein bij digitaal lezen al wat oppervlakkiger werkt, omdat je je digitale apparaat niet alleen voor leren gebruikt. ‘Een beeldscherm wordt voor ontspanning, verstrooiing en communicatie gebruikt. Dus als jij een artikel op je laptop of telefoon wilt lezen, staat je brein in een meer oppervlakkige, relaxte modus.’ Zij geven aan dat je daardoor sneller in de verleiding komt om te multitasken of van taak te switchen.