Nationale koppen
Nationale koppen staan in een kwaad daglicht. Het regeerprogramma van het kabinet-Schoof heeft het maar liefst 17 keer over nationale koppen. Er mogen geen nieuwe komen en bestaande nationale koppen moeten zo veel mogelijk worden geschrapt. De nationale koppen waar het hier om gaat, zijn extra of strengere regels die in Nederlandse regelgeving worden opgenomen bij de implementatie van EU-wetgeving. Het kabinet-Schoof is niet het eerste dat weinig moet hebben van nationale koppen. De aanwijzingen voor de regelgeving bevatten al langer het uitgangspunt dat bij de implementatie van EU-regels ‘geen andere regels [worden] opgenomen dan voor de implementatie nodig zijn’. Op dit punt vindt het kabinet-Schoof de Europese instellingen aan zijn zijde. Zowel de Europese Commissie als het Europees Parlement loopt al langer te hoop tegen nationale koppen. Binnen de EU worden deze aangeduid als gold-plating: het “vergulden” van Europese regels met allerlei nationale extra’s. De term gold-plating heeft binnen de EU een uitgesproken negatieve bijklank. Het is natuurlijk ook een sterk beeld: waarom gaan voor een vergulde uitvoering als degelijk roestvrij staal (of desnoods kunststof) ook voldoet?
Sebastiaan Princen is universitair hoofddocent op het gebied van bestuur en beleid in de Europese Unie aan de Universiteit Utrecht.
Het kabinet-Schoof wil nationale koppen terugdringen om de regeldruk voor ondernemers te beperken. De Europese Commissie en het Europees Parlement zijn daarnaast ook bang dat nationale koppen leiden tot handelsbelemmeringen tussen de lidstaten en tot vertragingen in de implementatie. Toch is het vreemd dat nationale koppen zo unisono worden afgeserveerd. Er zijn immers goede argumenten waarom regels niet overal in de EU hetzelfde zouden moeten zijn. Tussen (en soms ook binnen) lidstaten bestaan grote verschillen die relevant zijn voor de implementatie van EU-regels. Landbouw in Nederland is anders dan landbouw in Griekenland of Zweden. Idem voor de natuur, het klimaat, de manier waarop de economie in elkaar zit en het rechtssysteem. Bovendien worden in verschillende lidstaten andere prioriteiten gesteld. Sommige lidstaten willen verdergaan dan het EU-beleid, andere niet. Dat hoort bij een samenwerkingsverband van zelfstandige staten met eigen, democratisch gekozen parlementen en regeringen. De regeldruk voor ondernemingen is daarbij slechts een kant van de medaille. Daarnaast gaat het ook om andere doelen, zoals de bescherming van consumenten, werknemers, dieren of het milieu. Bovendien speelt regeldruk ook bij puur nationale regelgeving, dus waarom zou die overweging bij de implementatie van EU-regels opeens doorslaggevend zijn? Daarom is het tijd om een goed woordje te doen voor nationale koppen. Door nationale koppen kunnen lidstaten, binnen de grenzen die het EU-recht stelt, kiezen voor de invulling van de regels die het best past bij hun eigen omstandigheden en voorkeuren. Dat veel EU-regels eerst moeten worden omgezet in nationale regelgeving, is precies om dat mogelijk te maken. Daardoor ontstaat maatwerk in plaats van een Europese eenheidsworst. En dat is zowel effectiever als democratischer.
Deel dit artikel