‘We verwachten te veel van technologie’

Op verzoek van Ilyaz Nasrullah spreken we af in de bibliotheek van Capelle aan den IJssel. We belanden in een zitje op de kinderboekenafdeling. Een complot? Reflecteren op de betekenis van technologie in een klassieke omgeving van kinderboeken heeft iets ironisch. Alsof Nasrullah met deze locatiekeuze meteen een punt wil maken: leuk hoor, technologie, maar laten we het geschreven boek niet vergeten. Als ik mijn vermoeden uitspreek barst hij in lachen uit. ‘Zo strategisch ben ik niet. De locatie was puur praktisch; mijn kinderen kwamen vroeg uit school en ik woon hier vlakbij. Het was voor mij gewoon het makkelijkst.’ Onbewust of niet, het is een omgeving die wel degelijk past bij de visie die Nasrullah in columns en podcasts laat horen over technologie. Een nuchtere visie. Technologie heeft ons al veel gegeven, en heeft ons nog steeds veel te bieden. Maar laten we er niet te veel op vertrouwen. Nasrullah weet waar hij het over heeft. Hij heeft technische informatica gestudeerd in Delft en in het dagelijks leven adviseert hij overheden zoals de provincie Zuid-Holland en de gemeente Rotterdam over de ontwikkeling van de virtual and augmented reality sector.

Hot en happening Is dit een interessante tijd voor digitaal strategen? Nasrullah: ‘Superinteressant. Ik ben in 2009 afgestudeerd. Mijn master was media- en kennistechnologie. Dat ging over alles wat we tegenwoordig Artificial Intelligence noemen en bijvoorbeeld ook over mens/machine-interactie, audio- en beeldbewerking. Alles wat ik toen heb geleerd is nu hot en happening. Dat maakt het voor mij persoonlijk heel interessant.’ Heeft het hem verrast dat het nu zo breed wordt toegepast? ‘Nee dat niet. Ik vind dat wel een logische beweging in een samenleving die technologisch georiënteerd is. Waar ik me wel over verbaas zijn de onrealistische verwachtingen. Het voorbeeld bij de overheid is de toeslagenaffaire. Hier zou iedere ambtenaar van moeten leren. Natuurlijk speelde politieke druk een rol. Maar ook de onrealistische verwachtingen van op data gebaseerde controles. Het enthousiasme hierover was zo groot dat er geen andere correctiemechanismen werden ingebouwd om eventuele fouten eruit te kunnen halen. En dat kleine fouten grote gevolgen kunnen hebben weten we nu.’

UWV Onlangs kwam in het nieuws dat het UWV fouten heeft gemaakt bij arbeids­ongeschikt­heids­uitkeringen. Veel mensen hebben te weinig of te veel gekregen. Er is angst voor naheffingen. Nasrullah: ‘Toen dat in het nieuws kwam, werd ik veel getagd in allerlei uitingen op social media om mij in de discussie te betrekken. Maar ik had geen zin meer om erop te reageren. Ik dacht alleen: daar gaan we weer. Het begint weer opnieuw.’ Ondanks het feit dat er een tegenbeweging opkomt, noemt hij de overheid hardleers. ‘Er is nu Europese wetgeving: de AI-verordening. Dit is een reactie op de vele algoritmen-schandalen. Toch zijn er binnen zo’n verordening nog veel uitzonderingen, bijvoorbeeld voor de opsporingsdiensten. Je kunt je afvragen of dat terecht is. Het laat het dubbele karakter zien van de overheid: een deel van de overheid wil data zelf op een manier gebruiken die ze voor anderen verbiedt.’ Nasrullah pleit voor meer mensgerichte technologie die in dienst staat van een sociaal-maatschappelijk vraagstuk. Maar dat wil niet zeggen dat hij tegen tech-gedreven innovaties is. ‘Je hebt beide nodig. We hebben ook fundamenteel onderzoek nodig waarbij pioniers nieuwe uitvindingen doen. Daar moet wel de ruimte voor blijven. Maar daarnaast gaat het erom dat je redeneert vanuit de maatschappelijke vraagstukken en daar de technologie bij zoekt die kan helpen bij een oplossing. We moeten maatschappelijke doelen en technologische oplossingen dichter bij elkaar brengen.’