Baan op maat
Schep je eigen werkgeluk
Tekst Dave Schut Beeld Rico Berveling en Jolanda Pranger
Jobcrafting wordt het genoemd. Het fenomeen waarbij de precieze invulling van een functie deels wordt bepaald door de medewerker zelf. Ook gemeenten zijn hier inmiddels mee aan het experimenteren.
Rico Berveling heeft zijn functie grotendeels te danken aan zijn assertiviteit
‘Wie brutaal is, heeft de halve wereld’
De baan van Rico Berveling bestond nog niet, voordat hij ermee begon. Berveling is adviseur duurzaamheid bij de gemeente Rotterdam, een functie die hij zelf in het leven heeft geroepen. ‘Hiervoor was ik locatiemanager,’ vertelt hij. ‘Ik begeleidde het onderhoud van verschillende gebouwen van de gemeente. Vanaf dag één stelde ik mijn collega’s vragen over duurzaamheid. Dat was niet mijn verantwoordelijkheid, ik deed dat uit persoonlijke interesse.’ Toen Rusland Oekraïne binnenviel – en de prijzen van bij alle energiestromen stegen (elektra, gas, warmte) werd de urgentie van duurzaamheid groter. ‘En omdat ik er zo vaak naar had gevraagd, kreeg ik een soort stageopdracht aangeboden. Zo kon de gemeente beoordelen hoe ik dit dossier zou aanpakken. Ik heb er toen samen met collega's voor gezorgd dat de temperatuur op onze zes grootverbruiklocaties omlaag werd gezet. Het waren slimme gebouwen waarbij dat gemakkelijk kon. Samen hebben we de technische problemen helpen oplossen. Ook probeerde ik mensen van het belang van duurzaamheid te overtuigen die het nog niet helemaal met me eens waren. Uiteindelijk werd er een nieuwe baan gecreëerd die ik grotendeels zelf mocht invullen: adviseur duurzaamheid.’
Assertiviteit Berveling heeft deze functie dus grotendeels te danken aan zijn assertiviteit. ‘Ik heb altijd geleerd: wie brutaal is, heeft de halve wereld. Maar ook: als je je mond opentrekt, moet je iets zinnigs zeggen. Ik heb iedere keer zo duidelijk mogelijk proberen uit te leggen waarom ik dacht dat er iets veranderd moest worden. In het begin had dat natuurlijk geen effect. Mijn collega’s zeiden: we hebben nu even iets anders aan ons hoofd. Of er was geen geld voor. Ik kon me beter met mijn eigen taken bezighouden, was de onderliggende boodschap.’ Hij lacht. ‘Mijn huidige leidinggevende vond me in die tijd ook wel een beetje pusherig. Maar uiteindelijk ging hij overstag, omdat hij inzag hoeveel collega’s ik meekreeg in mijn verhaal.’ Hij werd natuurlijk geholpen door de urgentie, benadrukt Berveling. ‘Duurzaamheid kwam steeds vaker in het nieuws. Vrijwel iedereen wist: we moeten in actie komen. Het werd een belangrijk thema bij vrijwel alle projecten van de gemeente. Dus er was ook gewoon echt iemand nodig die hier de leiding in nam. De gemeente Rotterdam is na Amsterdam de grootste gemeente van Nederland; wij kunnen als voorbeeld dienen. We vragen veel van onze inwoners en ondernemers, als het om duurzaamheid gaat. Daarom moeten we ook zelf laten zien wat er mogelijk is. Dat past bij de Rotterdamse mentaliteit.’
Positievere impact Zijn nieuwe takenpakket is zeer breed. ‘Van de koffie in de kantine tot drinkwaterproblematiek in de stad: alles wat met duurzaamheid te maken heeft, daar doe ik iets mee. Ik probeer vooral onze contracten zo duurzaam mogelijk te maken. Elk nieuw contract moet een positievere impact hebben dan het vorige.’ Berveling is de gemeente dankbaar. ‘Ik ben heel blij dat ik het vertrouwen heb gekregen, want dat is onmisbaar om zo’n functie goed in te vullen.’ Wie weet creëert Berveling in de toekomst weer iets nieuws voor zichzelf. ‘Ik zie nog wel kansen om dit misschien op clusterniveau te doen. Dus niet alleen voor deze afdeling, maar voor alle afdelingen, van ict tot inkoop. We gaan het zien.’
Sportinstructeurs en yogalessen Jolanda Pranger ziet jobcrafting vanuit een andere invalshoek. Zij werkt als recruiter in het team HRM van OVER-gemeenten, de werkorganisatie van gemeenten Oostzaan en Wormerland. Bij OVER-gemeenten is het mogelijk dat werknemers deels in dienstverband werken en deels voor zichzelf. Zelf is Pranger deels zzp’er. ‘Als freelancer geef ik sollicitatie- en LinkedIn-trainingen aan werkzoekenden en ondernemers. Ik heb een contract bij de gemeente voor 32 uur per week. In principe houd ik dus één dag over voor mijn onderneming. En de avonduren natuurlijk.’ Hiervoor werkte Pranger voor zichzelf. ‘Ik had jarenlang mijn eigen bedrijf, maar ik miste collega’s. Dus ik wilde weer een vaste baan. Bij mijn sollicitatie heb ik meteen kenbaar gemaakt dat ik mijn eenmanszaak graag wilde behouden. Ik had een naam en netwerk opgebouwd, het leek me zonde om dat zomaar te laten lopen. Ik heb het in deze combinatie ontzettend naar mijn zin.’ Voor OVER-gemeenten was deze constructie niet nieuw. ‘Opvallend veel van mijn collega’s doen er iets naast. Daar krijgen ze de ruimte voor. Er zijn sportinstructeurs, iemand geeft yogalessen. Een andere collega doet special painting; die beschildert motoren en auto’s. Oh, en ik heb ook nog een collega die filmpjes maakt, vaak met drones. Zo zijn er talloze voorbeelden.’
Jolanda Pranger is zelf deels zzp’er
‘Opvallend veel van mijn collega’s doen er iets naast’
Thuiswerken En het kan nog creatiever. ‘Ik werk in het team HRM en juridische zaken, en wij hebben twee dames die in duovorm onze teamleider zijn. De een richt zich meer op HR en de ander op juridische vraagstukken, maar over het algemeen zijn ze goed geïnformeerd over beide onderwerpen. de een werkt 3 dagen en de ander 4 dagen per week.’ Pranger vermoedt dat OVER-gemeenten hierin zo soepel is omdat thuiswerken bij deze organisatie al rond 2010 gemeengoed werd – lang voor corona dus. ‘Iedereen is eraan gewend. Technisch is alles goed geregeld. Dat maakt het natuurlijk veel makkelijker. We kunnen zelf onze tijd indelen. Als ik ’s middags voor mezelf werk, kan ik ’s avonds nog even voor de gemeente aan de slag.’ In gesprek met sollicitanten komen deze creatieve invullingen ook weleens voorbij, zegt Pranger. ‘Vaak begint iemand er zelf over. Of zoiets mogelijk is. Dan geef ik mezelf altijd als voorbeeld. Kijk, we zoeken natuurlijk vooral naar vaste medewerkers; dat doet elke organisatie. Er zijn ook genoeg momenten waarop je gewoon op kantoor aanwezig moet zijn. Maar het flexibele werken brengt iets extra’s. Als er een functie openstaat voor 36 uur en iemand heeft slechts 32 uur beschikbaar, dan kunnen we daar vast iets op bedenken. Dit draagt bij aan het werkgeluk van onze mensen.’ ◼
Deel dit artikel