Het uitdaagrecht, ook bekend onder de Engelse noemer right to challenge, houdt in dat burgers een gemeente kunnen vragen of zij een publieke taak over kunnen nemen. Bijvoorbeeld omdat ze van mening zijn dat zij deze taak even goed of misschien zelfs beter kunnen uitvoeren. Als Kristel Jeuring, projectleider bij het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners, wordt gevraagd hoe het er momenteel voorstaat met dit recht, lijkt ze optimistisch. ‘Maar dat kan ook aan de timing liggen,’ zegt ze gauw. ‘We hebben gisteren toevallig taart gegeten omdat de Tweede Kamer een belangrijk amendement heeft aangenomen. Voorheen stond in de wet dat gemeenten het right to challenge kunnen opnemen in de participatieverordening. Nu wordt dit: gemeenten moeten het erin opnemen.’ De hoop is dat op deze manier het right to challenge op meer plekken in Nederland ook echt tot uitvoering leidt. Jeuring: ‘Sommige gemeenten hebben het uitdaagrecht zelf al enthousiast opgepakt, door actief uitnodigend beleid te maken. Maar dat geldt lang niet voor alle gemeenten, en enthousiasme kan ook altijd weer vervagen. Door deze wetswijziging is het ook mogelijk zonder dat uitnodigende beleid. Bewoners kunnen altijd terugvallen op die verordening.’

Rotterdam Een van de gemeenten die het goede voorbeeld hebben gegeven, is Rotterdam. ‘Daar was vanaf het begin betrokkenheid vanuit het bestuur,’ zegt Jeuring. ‘En dat niet alleen. Ook was er het besef dat het interne proces hiervoor anders moest worden ingericht.’ Wat niet betekent dat het in Rotterdam altijd vlekkeloos ging. ‘Er is meer nodig. Het rijk zou een ondersteuningsprogramma moeten opzetten voor bewonerscollectieven. Het right to challenge vraagt namelijk ontzettend veel van ze. Qua voorbereiding, uitvoering, administratie. Een infrastructuur die dit begeleidt, zou ontzettend helpen.’ Een andere complexiteit is dat het uitdaagrecht vaak een beroep doet op meerdere afdelingen van een gemeente tegelijkertijd. Jeuring: ‘En al die domeinen, met ieder een eigen begroting, moeten het samen organiseren.’