‘Vanuit het rijk worden steeds meer taken overgedragen aan gemeenten,’ zegt Wilms. ‘Vaak zonder dat van tevoren is nagedacht over de consequenties.’ Als voorbeeld noemt ze de opvang van Oekraïners. ‘Op een woensdag kwam het verzoek, en de maandag daarop werden de eerste Oekraïners hier al verwacht. Terwijl wij nog nooit zoiets hadden gedaan. Ja, als er een grote ramp is ergens, of een brand, dan moeten we mensen weleens opvangen in een sporthal. Maar dat is iets anders dan 120 vluchtelingen huisvesten.’ ‘Ze fixen het wel, is het idee,’ vult Van der Maat haar collega aan. ‘En dat gebeurt dan ook. Maar het gaat ten koste van ons reguliere werk.’ Wilms vindt dat de briefing beter moet. ‘We ontvangen te weinig informatie. Hoeveel mankracht er nodig is, waar we die vandaan halen, welke praktische zaken er geregeld moeten worden. Pas als dat duidelijk is, weten gemeenten waar ze aan toe zijn.’ ‘Daarnaast zijn de financiën niet goed genoeg geregeld voor dergelijke opdrachten,’ zegt Van der Maat. ‘We moeten heel veel doen met weinig geld.’ Wilms: ‘Door die onzekerheid kunnen we heel moeilijk beleid maken. Als je niet weet hoe de financiën er in 2026 uit zullen zien, kun je in 2024 en 2025 ook niet veel.’

Aantrekkelijk Een ander heikel punt is de krapte op de arbeidsmarkt. ‘Hoe zorgen we ervoor dat we als overheid aantrekkelijk zijn?’ vraagt Wilms zich hardop af. ‘Het zou goed zijn als we gezamenlijk uitdragen dat je hier misschien geen mooie flitsende auto’s of bonussen krijgt, maar wel voldoening in je werk, maatschappelijke betrokkenheid.’ En nog een thema: de complexiteit van de huidige wetgeving. ‘Die zit ons in de weg om het goede te doen voor onze inwoners,’ zegt Van der Maat. ‘De wetgeving is niet afgestemd op de uitvoering, waardoor we soms echt in de knel komen. Aan de ene kant wordt van ons gevraagd om integraal naar de leefwereld van de inwoner te kijken. Wat speelt er in zijn of haar omgeving, wat kunnen we doen om te ondersteunen? Maar aan de andere kant mogen we geen gegevens met elkaar delen. Dus we kunnen helemaal niet naar de leefwereld van de inwoner kijken.’