Het is Kerstel Nijland, transitiemanager bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB), al jaren een doorn in het oog: hoe kan het dat mensen die recht hebben op aanvullende steun van de overheid daar geen gebruik van maken? Maar hoe graag ze daar ook iets aan wilde doen, de SVB beschikte niet over de gegevens om die mensen te kunnen vinden, noch over de bevoegdheid om mensen actief te benaderen. Dat terwijl het Centraal Bureau voor de Statistiek becijferde dat zo’n 30 procent van de mensen die er recht op hebben, geen AIO ontvangen.

Versleutelde data uitwisselen Een samenwerking met onderzoeksorganisatie TNO en UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) bood uitkomst. Dankzij een ministeriële regeling mochten de verschillende organisaties op privacyvriendelijke wijze data combineren, om zo te kunnen zoeken naar mensen die recht hebben op AIO. Dat gebeurde met Multi-Party Computation, vertelt Alex Sangers, projectmanager Privacy Enhancing Technologies bij TNO. Daarmee kunnen meerdere partijen gezamenlijk met data werken, zonder elkaars data in te zien. Sangers legt uit: ‘Bij de pilot gebruikte de SVB inkomensgegevens van UWV die op een speciale manier versleuteld waren. Door inkomenscomponenten uit de polisadministratie te combineren met gegevens over de huishoudenssamenstelling, kon de SVB uitrekenen of huishoudens onder een bepaalde inkomensgrens vielen. Zo leerde het welke huishoudens mogelijk recht hadden op AIO.’ Nijland vult aan: ‘Wij leverden individuele bsn-nummers aan, UWV koppelde daar bruto-inkomens­componenten aan. UWV leert niets over onze huishoudens, wij leren niets over de inkomens.’ Multi-Party Computation is een Privacy Enhancing Technology (PET), legt Sangers uit. ‘Met de inzet van PET dwing je af dat in een protocol wordt opgenomen wat er met de data mag gebeuren. De SVB kan de data van UWV bijvoorbeeld niet gebruiken voor fraudebestrijding, het leert alleen welke mensen onder die armoedegrens leven. Dat is een hele goede borging om verkeerd gebruik te voorkomen: juridisch ligt vast wat er mag en technisch is het ook alleen mogelijk om de data op die manier te gebruiken.’

Vervolgpilot Uit de ongeveer 20.000 burgerservice­nummers waarvan data zijn uitgewisseld, zijn 1.000 huishoudens geselecteerd die aan de criteria voldeden. Van die huishoudens reageerde zo’n 30 procent op een contactverzoek. Uiteindelijk zijn 28 huishoudens aan een AIO geholpen. Dat lijkt nogal weinig, vindt ook Nijland. ‘Maar onlogisch is het niet, omdat we alleen gebruik hebben kunnen maken van gegevens uit de polisadministratie van UWV. Daardoor was de trefkans laag. Je hebt vast een veel hogere kans als je ook inkomens- en vermogensgegevens hebt van de Belastingdienst.’ Dat is dan ook een van de aanbevelingen van de SVB: doe een vervolgpilot met gegevens van de Belastingdienst, om met meer gegevens meer huishoudens te kunnen vinden die mogelijk recht hebben op AIO. Ook wil de verzekeringsbank graag dat juridisch vast komt te liggen dat ze mensen proactief mag benaderen als ze recht hebben op een uitkering, zegt Nijland.