Historische slinger
Op het gevaar af dat dit mijn laatste column in Publiek Denken wordt omdat ik ten gevolge ervan publiekelijk gekielhaald word, schrijf ik dit toch maar. Want het zit me dwars, al enige tijd, en steeds meer: de huidige variant van de aloude beweging van de historische slinger. Ik bedoel: het slaat door, wij slaan door. Zoals in het verleden steeds weer gebeurde. Mijn druppeltje in de emmer was het verhaal van een publieke figuur die naar eigen zeggen verliefd werd op een collega en haar (de persoon in kwestie is een man) daarvan op de hoogte stelde. Het is vanzelfsprekend mogelijk dat dit op een agressieve manier gebeurde, zoals het ook mogelijk is dat man bleef aandringen, ook nadat de vrouw duidelijk gemaakt had daar niet op gesteld te zijn. Maar dat is niet wat naar buiten kwam. Dat is ook niet wat ik over vergelijkbare situaties in mijn omgeving hoor. Jarenlang doceerde ik in het hoger onderwijs. Ik raak mensen aan. Ik praat met mijn handen zogezegd. Lang in Spanje en Frankrijk gewoond. Latijnse slag, zullen we maar zeggen. Maar ik bedoel daar niets mee. Toegegeven, ik ben nog een charmeur ook. Dezelfde Latijnse slag vermoedelijk. Maar ik heb nooit, helemaal nooit een vrouw, laat staan een studente belaagd. Toch zou ik nu niet meer durven wat ik vroeger deed en waar ik ook zelden of nooit commentaar op kreeg. Maar tegenwoordig? Een oud-collega zei het me onlangs nog: ‘Zoals jij, wij vroeger met de studenten en met elkaar omgingen, dat kan nu echt niet meer.’ Hij heeft gelijk. Denk ik.
Voordelen? Zeker. Vele. Ik heb collega’s gehad die dingen deden die echt niet door de beugel konden. Ik ben zelfs ooit nauw betrokken geweest bij het ontslag van zo’n collega. We hebben daarna ruitjes geplaatst in de deuren van de collegezalen. Spreekt voor zich. Maar... We slaan door. Een wereld waarin we elkaar complimentjes geven, speels aanraken, aardig zijn, soms een beetje sjansen, spelen met elkaar en het leven, zo’n wereld is een leuke wereld, een mensenwereld, onze wereld. Als deze wereld voortaan enkel nog bevolkt wordt door houten klazen die angstig om elkaar heen draaien, is er niets meer aan. Vind ik. Ik heb er ook een theorie bij. Genoemde. Die van de historische slinger. Geschiedenis & leven bestaan uit actie en reactie. Daarbij gebeurt steeds hetzelfde. De slinger slaat door. Alle vreselijke verhalen van de afgelopen tijd over seksuele intimidatie en agressie hebben wereldwijd tot verontwaardiging, aanklachten en processen geleid. Gelukkig, terecht. Maar we overdrijven. Laten we onszelf niet tot robots reduceren, al is het alleen maar omdat zo’n robotisering – ik geef het je op een briefje – wangedrag juist oproept. Het vinden van het midden is lastig. Toch is het de enige plek waar de slinger goed hangt.
Chris van der Heijden is historicus en publicist. Daarnaast doceert hij aan de School voor Journalistiek in Utrecht.
Deel dit artikel