
Ontnuchterend
De Gazaoorlog is voorlopig geëindigd. De onderliggende vraagstukken zijn er nog steeds. De Gazaoorlog is niet geëindigd door de organen van het internationaalrecht of door de Verenigde Naties. De wil van een president bracht een einde aan de Gazaoorlog. Donald Trump wist de oorlogvoerende partijen te dwingen om voor een ander pad te kiezen. Of het tot een bevredigende afronding komt, weet niemand. Maar het resultaat telt: er gaan geen mensen dood, gijzelaars zijn vrij en de humanitaire hulp is gestart. Er is nog een andere oorlog met angstaanjagende gevolgen gaande. De Oekraïneoorlog is eigenlijk niet een oorlog tussen twee landen, maar een oorlog tussen twee ideologische kampen: de westerse democratie en de Russische tirannie. Dezelfde man, de president van Amerika, wil ook deze oorlog beëindigen. Nu heeft president Trump een 28 punten-voorstel gelanceerd, dat buitengewoon nadelig is voor Oekraïne. Dit voorstel opent de weg voor de gewelddadige wijziging van grenzen. De onderhandelingen moeten nog beginnen. Het is te vroeg om over de mogelijke uitkomst te speculeren. Deze gewelddadige conflicten hebben een ontnuchterende werking op internationale strafjuristen. De oorlogen worden nog steeds niet beëindigd door het recht of de dreiging van strafrechtspleging. De arrestatiebevelen van het ICC tegen president Poetin en premier Netanyahu hebben geen positieve bijdrage geleverd aan het bevorderen van een wapenstilstand of vredesonderhandeling. De westerse wereld heeft geen enkele andere optie dan de dialoog aan te gaan met deze landen en hun leiders. Naar alle waarschijnlijkheid zullen ze nooit worden gearresteerd. Gerechtigheid veronderstelt vrede. Strafrechtspleging vindt achteraf plaats. Tijdens een gewapend conflict moet de strafrechtspleging niet voorop worden gesteld. Het kan immers de onderhandelingen belemmeren of ondermijnen. Bovendien is men niet echt objectief in staat om feiten vast te stellen. Daarbij is hoor en wederhoor cruciaal. Politieke, economische en militaire macht creëert instrumenten om wapens tot zwijgen te dwingen. Een internationale aanklager in Den Haag is niet bij machte om oorlogsmisère te stoppen. Realiteitsbesef is ontnuchterend.

Afshin Ellian is hoogleraar Encyclopedie van de Rechtswetenschap. Tevens is hij plaatsvervangend wetenschappelijk directeur van het Instituut voor Metajuridica bij de Universiteit Leiden.
Deel dit artikel